Tetraneura ulmi Gec

تغذیه این حشره از ریشه گندمیان خسارتزا نمی باشد ولی در روی برگهای نارون خسارتزا است.

مناطق انتشار

میزبان اول این شته درخت نارون بوده و در اطراف تهران، مازندران و مرکزی بشدت شیوع دارد ولی احتمالاً در سایر نقاط ایران نیز انتشار دارد. در برخی از کشورهای نیمکره شمالی و همچنین برخی از شهرستانهای ایران که درختان نارون وجود ندارند. شته مزبور بطور دایم روی ریشه گندمیان زندگی می کند. میزبان های دوم این شته در ایران گندم، جو، یولاف، برنج و ذرت خوشه ای می باشد.

خسارت

در حال حاضر تغذیه این حشره در روی گندمیان بویژه گندم اقتصادی نمی باشد. ولی حجت و آزمایش فرد (١٣٦٥) به نقل از بلکمن و ایستاپ (۱۹۸۹) آنرا ناقل بیماری ویروسی ذرت اعلام نموده اند.

شکل شناسی

بدن در افراد بی بال و بکرزا ،کروی، بطول ۲/۷/۱/۷ میلیمتر و به رنگ زرد تا نارنجی است. پیوست های بدن و سر قهوه ای بوده و بدن توسط ترشحات پودری سفید پوشیده است. ( حجت و آزمایش فرد ،۱۳٦٥). شاخک ها خیلی کوتاه، ه بندی که طول مجموع آنها از ١/٦ طول بدن حشره تجاوز نمی کند. پنجه های پا یک بندی است (دواچی ،۱۳۲۲ ). این حشره در روی ریشه همراه با مورچه ها زندگی می کند و مورچه ها گاهی نیز از این شته در لانه خود مراقبت می کنند. رنگ سر، قفس سینه و ضمایم بدن افراد بالدار خاکستری رنگ است.

زیست شناسی

این شته در جاهایی که میزبان اول وجود دارد زمستان را به صورت تخم در شکاف تنه درختان نارون بسر می برد. تخمهای زمستان گذران در اوایل بهار باز شده و شته های موسس از آنها خارج می شوند. شته های موسس پس از استقرار در روی برگ میزبان اول و تغذیه ار آن، گال های کوچکی در نسوج نزدیک رگبرگ اصلی ایجاد می کند. این گالها ابتدا لوبیایی شکل بوده و در قاعده باریک می باشند. اما بتدریج بزرگ و برآمده شده و به شکل یک فندق در می آیند و محل اتصال آنها به برگ بسیار باریک باقی می ماند. تعداد گال ها ممکن است افزایش یافته و تمام سطح برگ را بپوشاند. رنگ گال ها ابتدا سبز ولی بتدریج زرئ تا سرخ و یا قرمز شده و سطح آن شکاف برمی دارد. شته های موسس پس از ایجاد گال، در داخل آن شروع به تولید مثل می کنند. در اواخر بهار تمام شته های داخل گال بالدار می شوند و از شکافی که در آن بوجود می آید خارج گشته و به طرف ریشه های غلات پرواز می کنند. میزبان های تابستانه آن شامل گندم، جو، ذرت، بیدگیاه و چچم می باشد. ( حجت و آزمایش فرد، 1368 ). شته ها پس از استقرار روی ریشه گندمیان شروع به تغذیه نموده و باعث ایجاد خسارت در این محصولات می گردند. این حشره تقریبا تمام طول تابستان و پاییز را در روی گندمیان فعالیت می نماید. اواخر پاییز مجددا افراد بالدار پیدا شده و به سمت میزبان اول خود یعنی درخت نارون باز می گردند. شته های نر و ماده با یکدیگر جفتگیری کرده و شته ماده تخم گذار بوجود می آید که در شکاف پوست درخت فقط یک تخم می گذارد. در بهار سال بعد، از این تخم شته موسس خارج و به روش پارتنوژنز تولید مثل می نماید. در مناطقی که درختان نارون وجود نداشته باشد این شته ممکن است بطور مداوم و بدون نیاز به میزبان دیگر روی ریشه گندم زندگی کند. با توجه به اینکه غلات میزبان دوم هستند و استقرار آن در روی غلات در فصل تابستان می باشد بنظر می رسد خسارت آن در روی غلات اقتصادی باشد زیرا در تابستان گندم تقریبا برداشت می شود بنابراین آن در روی گندم خسارتی ندارد. ( دواچی، 1333).

کنترل

در حال حاضر خسارت این شته روی ریشه گندم قابل توجه نبوده و لذا نیازی به مبارزه نمی باشد. ولی اگر خسارت آن زیاد باشد می توان از سموم دیازینون گرانول استفاده نمود.