Eriosoma lanigerum (Hausmann)

این شته دارای پراکنش وسیعی بوده و به غیر از سیب به انواع گلابی اهلی و وحشی، به ، زالزالک، ازگیل، زبان گنجشک و نیز نارون آمریکایی حمله می کند.

شکل شناسی:

اندازه بدن 1.26-2.4 میلیمتر، سبز تیره تا قهوه ای تیره و پوشیده از الیاف سفید رنگ پنبه ای شکل می باشد. تراکم قابل توجهی از جمعیت روی شاخه ها، سرشاخه ها و تنه درختان قابل رویت است.

خسارت:

این آفت در فصل تابستان لایه ضخیم و سفیدرنگی بر روی تنه، شاخه و برگهای سیب ایجاد می کند و در زیر این لایه تعداد زیادی شته فعالیت دارند. اگر آنها را له نماییم مایع قرمز رنگی بیرون می آید و به همین دلیل به آن شته خونی سیب می گویند. بر اثر فعالیت این شته و داخل نمودن مواد سمی به داخل گیاه سلول های محل مورد حمله رشد زیاد نموده و بافت مزبور متورم گشته و تشکیل گال می دهند. خسارت این شته در مناطق مختلف ایران بسیار شدید گزارش شده است. موقعی که 5% ساقه ها آلوده به این شته شده باشند کنترل آن ضروری است. در روی ریشه و طوقه خسارت این آفت با ایجاد برآمدگیها و گالهای مخصوص همراه است. این برآمدگی و گالها روی سرشاخه ها هم دیده می شود. بعضی از واریته های سیب بخصوص ارقام پا کوتاه نسبت به این آفت حساسیت شدید دارند. فعالیت شته ها روی ریشه جریان عادی شیره گیاهی را به شدت مختل کرده و باعث ضعف و خشک شدن درختان می گردد. محل خسارت این شته تقریبا همیشه مورد حمله قارچها قرار می گیرد. قسمتهای بالای تجمع شته ها در شاخه ها، ضعیف و نهایتاً خشک می شوند و این ضعف و خشکیدگی به تدریج تمام درخت را فرا می گیرد.

زیست شناسی:

این آفت به صورت توده های سفید رنگ در ماههای بهار و تابستان روی سرشاخه ها و تنه درختان دانه دار به خصوص در اطراف زخم های حاصله از هرس شاخه ها دیده می شود. این توده ها جمعیت قابل توجهی از پوره و بالغ شته اند که توسط پوشش متراکمی از مواد مومی سفید رنگ به شکل الیاف پوشیده شده است. حداکثر خسارت شته مومی در ماههای خرداد و تیر است که شته بصورت توده هایی روی یکدیگر قرار می گیرند. در مرداد و شهریور به علت زیاد شدن حرارت از شدت خسارت آفت کاسته می شود ولی در مهر ماه و آبان ماه مجدداً جمعیت شته زیاد می شود. سپس در اواخر آبان و آذر ماه چند شته بالدار در بین توده های شته بی بال بوجود می آیند. برخی از شته ها روی ریشه های سطحی درخت سیب زمستانگذرانی می کنند و بقیه به سوراخها و دالانهایی که توسط حشرات پوبخوار ایجاد شده است وارد می گردند و در آنجا زمستانگذرانی می نمایند. این حشره در تمام طول سال روی ریشه و تنه درختان سیب و گاهی گلابی زندگی می کند. این شته ناقل بیماری شانکر چند ساله روی درختان سیب گزارش شده است. این شته در اواخر اسفند ماه و اوایل بهار از اماکن زمستانه خود خارج و بر روی شاخه ها انتقال می یابد. قدرت تکثیر زیاد داشته و هر شته ماده قادر است روزانه 16 نوزاد و جمعاً تا 180 نوزاد بوجود آورد. این شته دارای 10-12 نسل در سال می باشد.

روش های کنترل:

الف- زراعی: 1- استفاده از ارقام مقاوم: از ارقام مقاوم سیب مانند مالینگ مرتون (MM )، همچنین Spy می توان استفاده نمود.

2- حذف پاجوشهای درختان سیب در اوایل بهار.

ب- دشمنان طبیعی: علاوه بر عوامل کنترل کننده طبیعی مانند تغییر دما، بارندگی و غیره، عوامل کنترل کننده طبیعی شامل پارازیتوییدها و پرداتورها نیز در کاهش انبوهی این شته اهمیت بسزا دارند. از جمله دشمنان موثر این آفت کفشدوزکها هستند که در حالت لاروی و حشره کامل از شته ها تغذیه می کنند.

ج- شیمیایی: موقعی که پوره های سن یک آفت در روی شاخه ها تمرکز یافتندو 5 درصد ساقه ها آلوده شد می توان با شته ها با استفاده از ترکیبات شیمیایی کنترل نمود. در این رابطه حتی المقدور سعی شود از سموم سیستمیک یا تماسی- نفوذی و از سمپاشهای با فشار نسبتاً زیاد استفاده شود.