Spodoptera exigua Hb

لاروهای این افت در مراحل اولیه رشد بوته ذرت و حتی در مراحل رشد کامل بوته، با تغذیه از برگ ها سبب ایجاد سوراخ در آنها می شوند . سپس وارد قيف ذرت (محل غلاف برگ ها) شده و با تغذیه از آن موجب خسارت می گردند. در شرایط مساعد، جمعیت این آفت افزایش می یابد که در نتیجه با از بین بردن تمامی برگها خسارت وارده بسیار شدید شده و گاهی تجدید کشت ضروری می شود. این آفت عمدتا در مرحله 2-4 برگی گیاه ذرت ظهور می نماید و در حال حاضر یکی از آفات مهم ذرت تابستانه در استان خوزستان، کرمانشاه (سرپل ذهاب) است.

این آفت علاوه بر ذرت به تعدادی از گیاهان زراعی نظیر چغندر قند، یونجه، سیب زمینی، پنبه، گیاهان جالیزی و حبوبات نیز آسیب می رساند. شکل شناسی و زیست شناسی: در مبحث مربوط به آفات چغندرقند، شکل شناسی و زیست شناسی این آفت به طور کامل شرح داده شده، به این قسمت مراجعه شود.

خسارت

زمان ظهور این آفت در مناطق مختلف متفاوت است. از آنجایی که در استان خوزستان گیاه ذرت از نیمه دوم تیرماه تا اواسط مرداد ماه کشت و کار می شود، لذا نشو و نمای نسل چهارم و آفت روی ذرت که گیاه غالب این موقع از سال است، طی می گردد. خسارت و فعالیت آفت از موقع بیرون آمدن گیاهک جوان از خاک تا زمانی که ارتفاع ذرت به ۵۰ سانتیمتر برسد با شدت و ضعف مختلف دیده می شود. هر یک از ۵ سن لاروی آفت، طرز تغذیه خاص خود را دارد. لارو نئونات (لارو سن اول) بصورت دسته جمعی از اپیدرم و مختصری از پارانشیم نردبانی سطح زیری و یا رویی برگ تغذیه نموده و سطح سفید و بی رنگ و یکدستی را از خود باقی می گذارد.

تعداد لاروهای سن دوم در هر بوته کمتر از لارو سن اول بوده، ولی تغذیه و خسارت شدیدتر و بیشتر از مرحله قبل است. لاروهای سن دوم پس از تغذیه و تکمیل رشد لاروی پوست اندازی نموده و به سن سوم وارد می شوند. تغذیه این سن لاروی شدیدتر از سن ۲ بوده و منجر به سوراخ نمودن و برداشتن و جدا کردن قطعاتی از برگ می گردد و آثار خسارت به صورت سوراخهای مختلف الشكل ظاهر شده و گاهی برگ به شکل توری دیده می شود. در بوته هایی که چنین حالتی دارند، معمولاً بیش از ۳ عدد لارو در روی آنها دیده نمی شود. سن چهارم لاروی، قطعات بزرگتری از برگ را مورد تغذیه قرار می دهد که در نتیجه سوراخ های محل تغذیه در روی برگ به هم وصل شده و گاهی منجر به قطع پهنک برگ از وسط یا از ناحیه یک سوم انتهایی آن می گردد. لارو سن پنجم میزان تغذیه و فعالیت کمتری داشته و غالبا در جوانه های مرکزی دیده می شود. هر چند میزان تغذیه لاروهای سن پنجم، زیاد نمی باشد، ولی گاهی تغذیه آنها منجر به قطع جوانه مرکزی شده و خسارت، قابل توجه خواهد بود.

روش های کنترل

الف- زراعی

تراکم جمعیت این آفت معمولاً بالا نیست ولی اگر شرایط آب و هوایی مساعد باشد جمعیت قابل توجهی را ایجاد می نماید و در صورت تداوم شرایط مناسب، جمعیت آن تدریجاً افزایش یافته و حالت طغیانی به خود می گیرد. در صورت مشاهده جمعیت بالای آفت می توان از روشهای کنترلی زیر بهره گیری نمود:

1- اجرای تناوب کشت با گیاهان غیر میزبان، سبب کاهش جمعیت می شود.

2- شخم عمیق: اجرای شخم زمستانه روی شفیره ها تلفات شدید ایجاد و از آلودگی سال بعد جلوگیری نموده و در کاهش جمعیت این آفت بسیار مؤثر می باشد.

3- کنترل علفهای هرز: حذف علف های هرز میزبان در طول فصل پاییز، اوایل زمستان و اوایل بهار در جلوگیری از انتقال جمعیت سال قبل به روی گیاه زراعی مؤثر است.

4- تأخیر در کنترل علفهای هرز: چنانچه در اول فصل، مزرعه با افزایش جمعیت این آفت مواجه گردد، باید وجین علف های هرز و تنک کردن مزرعه ذرت چند روز با تأخیر انجام کرد تا جمعیت آفت در اثر نبود میزبان در روی گیاه اصلی متمرکز نشود؛ زیرا وجود میزبان های متنوع باعث کاهش خسارت در این مرحله می شود.

کرم برگخوار در سالهای طغیانی برای ذرت یک آفت بسیار با اهمیت است؛ لذا باید از طریق نمونه برداری ها بوسیله نصب تله های نوری یا فرمونی از افزایش جمعیت آن آگاهی یافته و در صورت بالا بودن جمعیت نسبت به کنترل آن اقدام نمود.

ب- دشمنان طبیعی

در سال ۱۳۷۴ میزان آلودگی در خوزستان ۸/۵ درصد و میزان پارازیتیسم طبیعی توسط .aboracon hebetor Say درصد بوده و پارازیتوئید سن ۳ لاروی میزبان و بالاتر را به مراحل پایینتر ترجیح میدهد عظیمی) و همکاران (۱۳۷۴). عصاره و صادقی (۱۳۸۲) دو گونه پارازیتوئید زیر از خانواده Braconidae را از روی لاروهای کار ادرینا از مزارع ذرت خوزستان جمع آوری کردهاند. زنبور . Habrobracon در ماههای تیر و مرداد به وفور در روی لاروهای آفت یافت می شود. این زنبور از کلیه مناطق ذرت کاری استان خوزستان جمع آوری شده و میزان پارازیتیسم آن در مزارع مختلف متفاوت است. در مزرعه ای در منطقه بامدژ (حاشیه رودخانه دز) میزان پارازیتیسم طبیعی ۷۹ درصد برآورد شده، در حالی که این میزان در مناطق دیگر کمتر از ۲ درصد بوده است. فعالیت این زنبور از تیرماه شروع شده و بیشترین پارازیتیسم طبیعی در مرداد ماه و در روی لاروهای سن ۴ و ۵ دیده شده است. این پارازیتوئید در دمای بالا فعالیت بیشتری دارد و دوره زندگی آن کوتاه می شود. این پارازیتوئید، قبل از تخمگذاری چندین لارو آفت را نیش زده و آنها را فلج می کند؛ ولی تنها روی یکی از آنها تخمگذاری می نماید. لاروهای خارج شده از تخم، از محتویات بدن میزبان تغذیه کرده و پس از رسیدن به سن آخر لاروی از بدن میزبان خارج می شوند. آنگاه در محیط خارج از بدن، پیله ای تنبده و در داخل آن تبدیل به شفیره می گردند. دوره شفیرگی این زنبور پارازیتوئید در خوزستان ۸ روز بوده، این محققین شفیره های این پارازیتوئید را به تعداد زیاد از روی علفهای هرز جمع آوری کرده اند.

زنبور Apanteless glomeratus از خانواده مذکور از روی لارو کار ادرینا در اراضی شبکه شاوور اهواز، جمع آوری شده است. این زنبور در مرحله لاروی، انگل می باشد که پس از تکمیل نشو و نمای لاروی، بدن میزبان را سوراخ کرده، در سطح خاک افتاده و پس از تنیدن پیله تبدیل به شفیره می شود. این پارازیتوئید نسبت به گونه بالایی، از کارآیی کمتری برخوردار بوده و در بهار و پاییز در خوزستان یافت شده است. همچنین در اواخر شهریور ماه که کار ادرینا روی علف های هرز فعال می باشد. می توان پیله های سفید رنگ را مجدداً مشاهده نمود. (عصاره صادقی، 1382)

ج – شیمیایی

در صورت افزایش تراکم جمعیت و طغیان این آفت می توان از حشره کش هایی نظیر اندوسولفان ۳۵% ، زولن ۳۵% ، كارباريل ۸۰% و منوکلروتوفوس، از هر یک به ترتیب به نسبت ۲، ۳ ۲/۵ و ۱/۵ لیتر در هکتار به ویژه زمانی که لاروها در مراحل اولیه رشد هستند، برای مبارزه با آن استفاده نمود.