این آفت از گذشته بسیار دور آفت مهم انگور کاریهای ایران بوده و تقریباً در تمام نقاط موخیز ایران انتشار دارد زیان این آفت به حدی است که در سالهای طغیانی ممکن است تا ۹۰٪ محصول تاکستانه را در صورت مبارزه نکردن از بین ببرد.

شکل شناسی

حشره بالغ پروانه ای است با عرض بدن آن با بالهای باز ۱۲-۱۳ میلیمتر است. طول بدن پروانه تا ۱۰ میلیمتر هم میرسد بالهای جلویی پروانه به رنگ خرمایی مایل به بور بوده و دارای دو نوار روشن عرضی و تعدادی لکههای تیره و نقش و نگار دار .است به علاوه در انتهای هر بال یک لکه بیضی که قطر طول آن در عرض بال قرار گرفته دیده می.شود لارو حشره ۸-۱۲ میلیمتر طول دارد رنگ آن ابتدا سفید ولی بعداً به رنگ سبز مایل به زرد در میآید صفحه پشت سینه اول لارو نیز سیاه است. در سن اول طول لارو ۱/۵ تا ۲ میلیمتر و در سن دوم ۳ میلیمتر و سن سوم ۵۳ میلیمتر و سن چهارم -۵ ۷ میلیمتر و بالاخره لارو کامل ۱۲۸ میلیمتر میباشد .

خسارت

در بهار ظهور لاروهای نسل اول خوشه خوار انگور مصادف با ظهور غنچه گلها و جوانه های میوه دهنده و شاخه را میباشد. لاروهای نسل اول آفت از غنچه های گل و جوانه های میوه دهنده استفاده آنها را تارهایی میپوشانند و سبب خشک شدن گلها و جوانهها و ریزش آن می گردد. لاروهای نسل دوم کرم خوشه خوار از قوزه ها تغذیه میکنند و به طریقی که ابتدا در روی قوزه سوراخی ایجاد کرده و سپس شروع به تغذیه از گوشت قوزه می نمایند پس از آن به قوزه ای دیگر رفته و بر اثر تغذیه پوست فوره منظره خاکی رنگ پیدا نموده و چروک برداشته و دانه ها می ریزند. لاروهای نسل سوم و در برخی مناطق نسل چهارم از انگورهای رسیده تغذیه می نمایند. کرمها اول از گوشت و سپس از پوستکهای رسیده تغذیه کرده و خوشهها را پوشیده از تار و کرکهای ابریشمی مانند نموده و در نتیجه دانههای انگور گندیده و از بین میروند در برخی مناطق لاروهای نسل سوم و چهارم (مناطقی که کرم خوشه خوار ۴ نسل (دارد انگورهایی را که به منظور تهیه کشمش جمع آوری و در انبار می گذارند لاروها توسط انگورهای کشمش به انبار منتقل و تا بهار سال آینده در آنجا به زندگی لاروی ادامه میدهند نکته قابل توجه این است که خسارت این آفت بیشتر به موستانهایی است که فاقد داربست بوده و موها به شکل گسترده بر روی زمین و یا پشتهها .باشند از طرف دیگر در انواع انگورهایی که دانه هایشان متراکم هستند مانند انگور یاقوتی میان خسارت وارده بیشتر می باشد.

زیست شناسی

این حشره زمستان را به حالت شفیره در پیله سفید ابریشمی زیر پوست ساقه مو و شکافها و یا در زیر برگهای ریخته شده در موستانها می.گذراند خروج پروانه ها تدریجی بوده و حدود ۱۰ تا ۱۵ روز طول می کشد در ارومیه خروج پروانه ها از ابتدای هفته چهارم فروردین ماه آغاز که این موقع مصادف با شروع رشد جوانه و باز شدن آنها است که متوسط حرارت در روز حدود ۲۰ درجه سانتیگراد است. و تا اوایل خرداد ماه ادامه دارد. دوره زندگی این پروانه ۶-۱۰ روز است. پروانه ها پس از تغذیه تکمیلی و جفتگیری شروع به تخم گذاری کرده و تخمهای خود را روی جوانهها گل دهنده و دم گل مو می گذارند تعداد تخمهای نسل اول خوشه خوار انگور ۵۰ تا ۶۰ عدد است و در شرایط مساعد گاهی به ۱۰۰ عدد هم میرسد در مواقعی که درجه رطوبت هوا بیش از ۵۰ درصد و حرارت متوسط روزانه به ۱۵ تا ۳۰ درجه برسد و شبنم نیز وجود داشته باشد بهترین شرایط برای تخم گذاری و ازدیاد نسل این افت می.باشد دومین پرواز از اوایل تا اواسط هفته سوم خرداد ماه شروع میشود و سومین پرواز ماده ها در اوایل مرداد ماه صورت میگیرد دوره رشد و نمو جنینی ۷-۱۰ روز طول می در تابستان کوتاهتر است لاروهای برای حفاظت خود در مقابل عوامل نامساعد محیط بر اثر ترشحات غدد بزاقی تولید تارهای ابریشمی نموده و پیله سفید رنگی درست می کنند. معمولاً ظهور لاروهای نسل اول در اوایل خرداد ماه بوده و تا اواسط تیر ماه تبدیل به شفیره می.شوند دوره شفیرگی حدود ۷ روز به سپس پروانهها خارج شده و در طی چند روز شروع به جفتگیری می نمایند ماده ها تخمهای خود را به طور انفرادی روی قورههای انگور می.گذارند لاروهای نسل دوم کرم خوشه خوار انگور سطح میوه ها را سوراخ کرده و از مغز آن تغذیه و بعد از قورهای به قوره دیگر می روند یک لارو در دوره زندگی خود ۳-۹ قوره را از بین میبرد قورههای آفت زده به رنگ حنایی درآمده و چروک برداشته می شوند. دوره شفیرگی ۵-۶ روز طول میکشد آنها دوره شفیرگی را روی خوشه های آفت زده و یا پای داربست گذرانده و پروانه ها از این محلها خارج میشوند پروانه ها بعد از خروج قدری تغذیه و سپس جفتگیری کرده و تخمهای خود را روی خوشههای انگور و میوههای رسیده می گذرانند. لاروهای نسل سوم از حبههای انگور تغذیه و در سالهای طغیانی سبب چکیدن شیره انگور شده و میوه ها بدشکل شود. هر یک از لاروهای نسل سوم ۷۳ عدد حبه انگور خورده و فاسد عده ای از لاروهای نسل سوم زیر کلوخهها و داربستها و شکاف تنه و مو و بالاخره روی علفهای هرز مو تبدیل به شفیره میشوند و تا اردیبهشت ماه سال آینده به حالت شفیرگی به زندگی خود ادامه داده و سپس پروانهها از انجه خارج میشوند برخی دیگر از لاروهای نسل سوم در روی انگور مانده و با انتقال انگورهای تازه یا کشمش سبب انتشار این افت به سایر نقاط می.شوند دوره شفیرگی نسل سوم ی با محد با برداشت محصول ارقام دیررس همزمانی دارد اواسط شهریور در این شرایط لاروهای نسل سوم مراحل بعدی زندگی خود را در انبار گذرانده و در هنگام بهار تبدیل به پروانه می شوند. همچنین تعدادی از آنها پیله تشکیل داده و در زیر پوستک درختان و شکاف تنه و سرشاخه بسر می برند (رضوانی ۱۳۶۰) به طور کلی تعداد نسل کرم خوشه خوار انگور و میزان خسارت آن بستگی به شرایط جوی و جغرافیایی دارد شرایط مساعد برای تخمریزی پروانه و افزایش تعداد نسل بیش از ۲۰ تا ۲۷ درجه سانتیگراد حرارت و رطوبت نسبی ۶۰ می.باشد این آفت که در شیراز دارای ۴ نسل است. ظهور اولین پروانه در اوایل فروردین ماه و اوج پرواز نسل اول آفت در اواخر فروردین تا اوایل اردیبهشت ماه به اوج پرواز نسل دوم تقریبا در دهه سوم و مرداد ماه و اوج پرواز نسل سوم در اواخر تیر ماه تا اوایل مرداد ماه و اوج پرواز نسل چهارم در اوایل شهریور ماه است.

روش های کنترل

الف مکانیکی : 1- انتخاب انواع موهایی که از نظر خوشه دانه هایشان متراکم نیستند و حبه های انگور به صورت آزاد بر روی خوشه قرار دارند – احداث باغهای انگور به صورت خطی به طوری پایه های مو به کمک تکیه گاه از سطح زمین بالا قرار گیرد و شاخههای مو به طور گسترده و با طنابی بر روی سیمهای فلزی خوابانده شوند و بدین منظور باید از پایههای فلزی و یا بتونی استفاده شود و آن را به فواصل معینی در موستانها نصب کرد -٣ هرس هر ساله برای جلوگیری از تجمع شاخه های ،اضافی سوزاندن علفهای هرز خشک در پاییز شخم عمیق و استفاده از آب یخ زمستانی اثر خوبی برای از بین بردن شفیرهها و تقلیل آفت در سال آینده دارد.

ب- شیمیایی : سموم مختلفی را علیه این آفت میتوان به کار برد که از جمله آنها عبارتند از: -۱ مالاتیون به نسبت یک در هزار تا دو لیتر از سم %۵۰٪ در هکتار -۲ اکامت به نسبت یک در هزار ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ از سم خالص و یا ۵۰ تا ۱/۵ لیتر از سم ۵۰٪ در هکتار – گاردونا ۲۴ امولسیون یا ۵۰٪ پودر به نسبت ۱۵۰ سی سی از امولسیون ۲۴ یا ۷۵ گرم از پودر %۵۰ لیتر آب و به عبارت دیگر حدود یک گرم سم خالص در ۳۰۰۰ گرم آب – سومیسیدین به نسبت یک گرم سم خالص در هر ۱۲ لیتر ۲۵ ليتر آب و یا ۵ تا ۱۰۰ گرم سم خالص در یک هکتار.