Spectrobates ceratoniae Zell

درخت انار دارای تعداد معدودی آفت می باشد که مهمترین آن کرم گلوگاه انار است که همه ساله خسارت زیادی را به محصول انار و باغداران وارد می آورد و خسارت آن در بعضی سالها به بیش از 50% محصول نیز می رسد. این حشره از جمله آفاتی است که از سالهای 1350 تا 1351 به بعد به اهمیت اقتصادی آن پی برده شده است.

شکل شناسی

پروانه ای است با بالهای باز به عرض 22 تا 24 میلیمتر، بالهای جلویی به رنگ خاکستری تیره و در یک سوم قاده آنها نوار موج دار خاکسری رنگی دیده می شود. در نزدیکی لبه خارجی بالهای جلویی نواری به رنگ خاکستری غیر مشخص و در انتهای آن ریشکهای نسبتاً کوتاهی به همان رنگ وجود دارد. بالهای عقبی سفید رنگ، متمایل به تیره با رگهای تیره و در انتها دارای حاشیه ای از ریشکهایی بلند می باشد شاخکها بلند و نخوش و تا مفصل سوم شکم می رسند.

طول تخمها ۰.۷ میلیمتر و عرض آن ۰.۴۸ میلیمتر است. روی پوسته خارجی برجستگی مثلثی شکلی وجود دارد که هر چه به زمان تفریخ نزدیکتر گردد در اثر بزرگ شدن جنین آن برجستگی از بین رفته و پوسته صاف می شود.
لارو آن بر اساس اینکه از انار دانه قرمز یا دانه سفید تغذیه کند به رنگ قرمز و سفید در سنین اولیه لاروی بوده است. در انتهای دوره لاروی به رنگ قهوه ای درآمده و در کنار هر کدان از نیم حلقه های بالایی شکم موهای عمودی به طول دو میلیمتر وجود دارد و در اثر حداکثر رشر ۱۸ میلیمتر طول پیدا می کند. شفیره آن به رنگ قهوه ای روشن و معمولا پوسته آن محوطه گلوگاه انار دیده می شود. طول شفیره ۹/۲ میلیمتر و عرض آن ۳/۲ میلیمتر است.

خسارت
لارو آفت در اثر تغذیه از قسمت درون انار و نیز از دانه ها و سطح درونی پوست میوع تولید کانال لاروی کرده و همین موضوع سبب می شود که بر روی پس انار لکه های قهوه ای رنگی در اطراف گلوگاه انار ایجاد شود و ایجاد لهیدگی و گندیدگی بعدی نموده که همین موضوع باعث ریزش تعداد زیادی از میوه های انار گردد وقتی میوه های آلوده با آفت باز می شوند قارچ فوماژین از این قسمت زیاد می شود و در بین واریته های مختل انار واریته بریت که دارای پوست نازکتر و با مزه ترش و شیرین می باشد و نسبتاً زودرس است بیشتر مورد حمله قرار م گرد. انار اتابکی که دارای پوست ضخیم می باشد طبق گزارش اقتدار این انار از شیراز در دو مرتبه گل می دهد: یکی در اوایل فروردین و دیگری اواخر خرداد و به عبارت دیگر اول و آخر بهار میوه هایی که از گل اول به وجود می آید محل خوبی برای تخمگذاری پروانه های نسل زمستانه بوده و از اینرو در سالهای طغیانیتهداد بسیار زیادی از آنها آلوده شده و از بین خواهند رفت.

زیست شناسی
این آفت زمستات را به صورا لارو در انارهای آلوده که در زیر درختان ریخته اند و یا بر روی درختان مانده اند و یا در انبارها ذخیره شده اند می گذرانند. بسته به درجه حرارت بهار معمولا در خردادماه یعنی زمانی که میوه درختان انار به بزر یک لیو ترش می رسد پروانه از پوسته انار آلوده خار و بعد از ۲ تا ۴ روز درون تاج انار بین برچه ها تخمیزی می کند و تخمگذاری در دستجات ۴ تا ۸ عددی و همچنین انفرادی صورت می گیرد. هر حشره ماده ۲۰ تا ۲۵ تخم می گذارد.
روش های کنترل
الف_ مکانیکی:
۱_ جمع آوری انارهای پوسیده محتوی لارو باقیمانده بر رودی درختان و یا ریخته شده در زیر درختان و سوزاندن، چال کردن و خاک دادن روی آنها.
۲_ اجرای عملیات زراعی از قبیل شخم بین درختان و از بین بردن علفهای هرز و یخ آب زمستانی.
۳با توجه به اینکه این آفت چند نسلی است کاهش ذخیره زمستانگذران آفت بر روی نسل اول تاثیر خوبی دارد ولی در نسلهای بعدی جمعیت آن بالا می رود‌. بنابراین چنانچه جمع آوری انارهای آلوده حتی الامکان در نسل اول نیز ادامه یابد نتیجه بهتری حاصل می شود. ۴ تنظیم میزان آبیاری: زیرا آلودگی میوه با افزایش دور آبیاری که منجر به ترکیدگی میوه ها می شود ارتباط مستقیم دارد.
ب_شیمیایی:
از آنجا که این آفت تخمهای خود را غالباً در کلوگاه انار و در لابلای پرچمها قرار می دهند لاروها از همین محل وارد می شوند مبارزه شیمیایی با این آفت خالی از اشکال نیست. به نظر می رسد که کنترل شیمیایی با گوزاتیون ۲۰ درصد و یا سوین ۸۷ درصد از اوایل تیرماه به بعد حداقل سه بار به فاصله ۲۰ روز در صورتیکه سابقه خسارت شدید وجود داشته باشد موثر واقع شود. ولی می توان با تعیین دقیق تعداد نسل در هر منطقه و مصادف با ظهور نسلها از تعداد سمپاشیها کاست و نتای موثرتری به دست آورد.