Oria musculosa Hb

تراکم بالایی از جمعیت این آفت، نخستین بار توسط حیدری در سال ۱۳۴۵ در قسمتی از مزارع غلات ناحیه بندرگز دیده شده است. منطقه انتشار این آفت در شمال کشور محدود به قسمتی از اراضی ساحلی واقع در حومه خواجه نفس، گمیشان و بندر گز بوده است. ( حیدری ۱۳۵۳)

شکل شناسی

حشره کامل

طول بدن ۱۲-۱۶ میلیمتر و عرض آن با بالهای باز ۳۰-۳۵ میلیمتر است. رنگ بال های جنوبی سفید متمایل به زرد بوده و در فواصل رگبالها نوارهای طولی روشن وجود دارد. رنگ بالهای عقبی روشنتر و در حاشیه مجهز به مژههای ظریفی می باشد. بدن پروانه از کرکهای نرم سفید رنگ متمایل به کرم پوشیده شده است. رنگ پروانه ها تقریباً یکنواخت است و در بین آنها تغییرات رنگی مشاهده نمی شود.

تخم
تخمها تقریباً کروی شکل و در دو قطب کاملاً مسطح بوده و در فواصل بین دو قطب تخم خطوط طولی نسبتاً برجسته کشیده شده است. قطر تخم حدود ۵۰ میلیمتر و رنگ آن در ابتدا سفید شیری است ولی بتدریج که جنین رشد می کند تغییر رنگ مختصری پیدا نموده و متمایل به زرد می شود و به همین صورت تا اوایل آبان ماه باقی می ماند.
لارو
اندازه لارو ۲۳ -۲۶ میلیمتر و رنگ آن سبز کمرنگ متمایل به زرد می باشد. سر و پیش قفس سینه لارو زرد و طرفين آن نسبتاً تیره رنگ است. در قسمت پشتی و پهلویی بدن چهار نوار طولی تیره رنگ وجود دارد که نوارهای پشتی عریض تر از نوارهای پهلویی است. در لاروهای جوان رنگ نوارها تیره است و به تدریج که لارو بزرگ می گردد، رنگ بدن تیره تر شده و نوارها تا حدودی کمرنگ می شوند. سوراخهای تنفسی در روی دو نوار جانبی قرار گرفته و شکل آنها بیضی به رنگ حنایی و در حاشیه سیاه است.

شفیره

شفیره ها حدود ۱۵ ميليمتر و رنگ آنها قهوه ای مایل به قرمز و شفاف است. در انتهای بدن شفیره دو عدد زائده نسبتاً بلند وجود دارد که در طرفین آن دو خار قرار گرفته است.

خسارت

این آفت علاوه بر جو ،گندم، یولاف به علفهای هرز چچم و گیاه فالاریا نیز حمله می نماید. پروانه ماده اکثراً در علف هرز چچم و به مقدار ناچیز در بوته های یولاف وحشی، فالاريا، جو و گندم تخمریزی می کند. پس از برداشت محصول ساقه های آلوده به تخم در مزرعه باقی می ماند. در پاییز که زمین دیسک خورده و کشت می شود ساقه های حاوی تخم در سطح و زیر خاک نزدیک بذور سبز شده غلات قرار گرفته و به تدریج که تخمها تفریخ می شوند، لاروها به گیاه میزبان منتقل شده و آن را آلوده می نمایند. لاروها با تغذیه از جوانه مرکزی آنرا خشکانده و با ایجاد سوراخی در طوقه از نبات آلوده خارج و به بوته مجاور منتقل می شوند. در نقاطی که تراکم تخمریزی و یا ظهور لاروهای نئونات زیاد است، صدمات اولیه آفت در مزرعه جو به صورت لکه های خشک جلب توجه می نماید. نشو و نمای لاروهای آفت همزمان با رشد و نمو بوته های غلات انجام می شود و در ماه های فروردین و اردیبهشت که بوته های گندم و جو به ساقه می روند لاروها از پایین به طرف بالای ساقه پیشروی نموده و قبل از خارج شدن خوشه ها تمام و یا قسمتی از خوشه را می خورند؛ این نوع تغذيه آخرين مرحله خسارتی آفت است. در صورتی که نشو و نمای لارو آفت کامل نشده باشد ساقه را سوراخ نموده و به ساقه مجاور منتقل می شود و در خاتمه لاروها با ایجاد سوراخی در نزدیکی محل خوشه ها از ساقه خارج شده و داخل خاک تبدیل به شفیره می شوند.

زیست شناسی

حشرات ماده پس از جفتگیری تخم های خود را در لبه زیری غلاف ساقه های گیاهان میزبان در ۱-۲ ردیف منظم قرار می دهند. بدون جدا کردن غلاف، محل تخمریزی در ساقه میزبان مشاهده نمی شود، ولی در صورت جدا نمودن غلاف از روی ساقه می توان محلهای تخمریزی شده را مشخص نمود. این آفت تخم ها را در سایر غلات نظیر چهم معمولاً در یک ردیف قرار می دهد، در حالیکه در میزبانهایی چون جو ،گندم بولاف و فالاریا که قطر ساقه آنها ضخیم تر ازچچم است، اغلب، تخمریزی در دو ردیف انجام می شود. حشرات ماده حداکثر در سه نوبت تخمریزی می کنند و در هر نوبت ۱۱-۶۸ عدد تخم و میانگین در هر نوبت تخمریزی ۳۶ عدد تخم می گذراند. حداكثر تعداد تخم تولیدی تا ۳۶۱ عدد و میانگین آن ۲۹۱ عدد گزارش شده است. حشرات ماده بوته های چچم را بیشتر از سایر گیاهان میزبان برای تخمریزی ترجیح می دهند. معمولاً تخمریزی از اواخر اردیبهشت تا اواسط خرداد ماه به طول می انجامد. پروانه ها به فاصله ۲-۱ روز پس از خارج شدن از شفیره شروع به تخمگذاری می کنند. دوره جنینی تخمها طولانی و از خرداد تا آبان ماه به طول می انجامد. در فاصله آذر تا پایان بهمن به تدریج لاروهای سن یک خارج شده و ضمن تغذیه از گیاهان میزبان دوره لاروی را تا اردیبهشت (حدود ۳/۵۳ ماه) به پایان می رسانند و تبدیل به شفیره می شوند. مدت شفیرگی بسته به درجه حرارت محیط از ۱۵ تا ۲۷ روز متغیر است شفیره ها در عمق ۲-۸ سانتیمتری خاک تشکیل می شود. حشرات کامل از اواخر اردیبهشت تا اواسط خرداد ماه که تقریباً ۲۰-۱۵ روز مانده به برداشت محصول می باشد ظاهر شده و در شبها تخمریزی می نماید. این آفت در سال یک نسل ایجاد می کند.