Sitobion avenae F

این شته در سالهای ۱۳۷۲ و ۱۳۷۳ در استانهای تهران و گلستان بالاترین تراکم را داشته است؛ به طوری که در استان تهران حدود ۳۱/۷-۹/۵ درصد ( نوری و رضوانی ،۱۳۷۳) و در استان گلستان %٩٧ تراکم جمعیت شته ها مربوط به این حشره بوده است. ( درویش مجنی و رضوانی ،۱۳۷۴) بعد از شته سبز معمولی گندم چند گونه شته دیگر نیز در ایران وجود دارد که برخی به برگ و ساقه غلات حمله می نمایند؛ ولی در هر صورت خسارت آنها کمتر از شته سبز معمولی است شته مزبور به ،برگ ساقه و خوشه های سبز غلات حمله نموده و خسارت آن معمولاً کم می باشد. (فرحبخش، ١٣٤٠).

مناطق انتشار

این شته در تمام کشورهای منطقه پالئا و نئوآرکتیک، آفریقای مرکزی و کشورهای حوزه مدیترانه یافت می شود در ایران از نواحی همدان، کرمانشاه، تهران (بهداد ،۱۳۷۱)؛ اهواز ( از روی گندم)،نوشهر و خلخال از سایر( گرامینه ها ) و شیراز ( از روی گندم ) جمع آوری و گزارش شده است. ( حجت و آزمایش فرد ١٣٦٥).

گیاهان میزبان

در ایران تاکنون از روی گندم ،جو ،چاودار، یولاف و سایر گندمیان وحشی گزارش شده است.

شکل شناسی

اندازه بدن ۱/۳ تا ۲/۱ میلیمتر است. شته مؤسس ماده به رنگ سبز روشن و گاهی سبز تیره بوده و در سطح پشتی شکم دارای نوار سبز تیره است. سر و مفصل اول قفس سینه افراد بی بال زرد گاهی می باشد. سر و پشت قفس سینه افراد بالدار قهوه ای متمایل به زرد بوده ولی شکم سبز است. شاخک ها و کورنیکولها سیاه رنگ می باشد. طول شاخک ها ۲/۳ میلیمتر بوده و بند سوم آنها بلندتر از بند چهارم می باشد. کورنیکول ها استوانه ای، به طول ٤٥ میلیمتر و بلندتر از دم (٠/٤میلیمتر) می باشد. شته ماده بالدار از نظر اندازه و رنگ شبیه شته بی بال است. لكه های کیتینی یکنواختی در سطح پشتی بدن وجود دارد که به سختی قابل مشاهده هستند.( حجت و آزمایش فرد ، ١٣٦٥).

خسارت

این شته، زمانی که بوته های گیاه میزبان سبز و شاداب هستند از برگ ها تغذیه می کند و هنگامی که خوشه ها تشکیل می گردد، برگ ها را ترک کرده و لابلای سنبلچه ها مستقر و شروع به تغذیه می نماید . این نوع تغذيه موجب کاهش وزن هزار دانه و چروکیدگی دانه ها می شود. این حشره ناقل ویروس موزاییک جو و زردی است. ( حجت و آزمایش فرد ،١٣٦٥ ) میزان مقاومت گندم های بهاره و پاییزه نسبت به تغذیه این شته متفاوت است.

زیست شناسی

این حشره تمام دوره زندگی خود را روی گرامینه ها سپری می کند. تاکنون فرم جنسی آن از ایران جمع آوری نشده است. ( حجت و آزمایش فرد ،١٣٦٥). در فصل رویش به طریق بکرزایی تولید مثل نموده و از میزبانی به میزبان دیگر انتقال می یابند ولی در ایتالیا مشاهده شده است که هر شته ماده ظرف ۱۵ روز، ۲۰ پوره سن یک تولید می کند و بدین ترتیب تمام طول فصل زراعی را به طریق زنده زایی زاد و ولد می کنند و ماده های جنسی در اواخر تابستان ظاهر می گردند و هر یک تعداد معدودی (حدود ۸ عدد ) تخم روی غلات زراعی و گیاهان هرز می گذارند. این تخم ها به همین ترتیب زمستان گذرانی کرده و در بهار تولید شته های مؤسس یا ماده هایی می کنند که مجدداً بصورت بکرزایی تولید مثل می نمایند. ( بهداد، ۱۳۷۱ به نقل از ریونی ،١٩٦٢).

روش های کنترل

الف – شیمیایی

جمعیت این شته در ایران حالت طغیانی ندارد لذا به مبارزه شیمیایی اختصاصی نیاز ندارد. در شرایط اضطراری میتوان از سموم فسفره و کاربامات شته کش علیه آن استفاده نمود.

ب دشمنان طبیعی

گونه هایی که در قسمت شته روسی ذکر شده است در مورد این گونه نیز کارآیی لازم را دارند.