Sesamia nonagroides botanephaga Lef

این آفت بومی ایران نبوده و در اثر نقل و انتقال قلمه های نیشکر به ایران وارد شده است. درایران در منطقه هفت تپه و برخی دیگر از مناطق خوزستان و در بیشتر نقاط استان فارس شامل فیروزآباد ،ممسنی ،کازرون، خرامه، کلوار و استهبان از آفات مهم برنج محسوب می شود. میزان آلودگی ساقهدهای برنج به این آفت تا ۱۰ % بوده است. (فاضلی (۱۳۷۰). در سایر نقاط جهان نیز این آفت تا کنون از روی ذرت و نیشکر از کشورهای مصر ،فیلیپین ،هند، ماداگاسکار و جنوب اروپا (اسپانیا) و در جنوب فرانسه از روی برنج گزارش شده است. ( بالشويسكي، ۱۹۷۲).

شکل شناسی

عرض بدن حشره کامل با بالهای باز ۲۳ تا ۳۰ ميليمتر و طول بدن ۱۵-۱۷ ميليمتر می باشد. بال های جلویی به رنگ طلایی متمایل به قرمز آجری بوده و در حاشیه خارجی دارای یک ردیف لکه پیوسته سرتاسری هستند که تشکیل نواری را می دهند. البته این تزیینات همیشه ثابت نیست بلکه گاهی اوقات در برخی از حشرات نقوش مختلفی بصورت لكه های پراکنده و سیاه رنگ دیده می شود که محل و طرز قرار گرفتن آنها متغیر است. بال های عقبی به رنگ سفید کاهی و بدون نقش و نگاراست. پروانه های نر معمولاً کوچکتر بوده و شاخک پروش دارند در صورتی که ماده ها بزرگتر و دارای شاخک نخی شکل می باشند . شکم پروانه های ماده قطور حجیم و مملو از تخم است و حشره ماده، تخم ها را در دسته های ۲ تا ۱۰ عددی قرار می دهد. تخمگذاری بالقوه این آفت ۳۵۰ عدد می باشد که حدود ٤٠ تا ۹۰ عدد از آنها درون تخمدان ماده باقی می ماند. در واقع باروری بالفعل این حشره ٢٦۰-٣١٠ عدد تخم می باشد.

تخم

رنگ تخم ها ابتدا لیموئی روشن است که به تدریج به رنگ خاکستری در می آید. قطر آنها نیز حدود یک میلیمتر می باشد.

لارو

لاروهای ریز تازه از تخم خارج شده به رنگ صورتی و به طول یک میلیمتر می باشند، ولی طول آنها در حداکثر رشد به ۳۰ تا ۳۵ میلیمتر می رسد.

شفیره

شفیره این حشره به رنگ زرد متمایل به قهوه ای بوده و اندازه آن ۲۰-۳۰ میلیمتر است که دوره شفیرگی را درون پیله ظریفی که از بزاق دهان و فضولات خود درست می کند، سپری می نماید.

گیاهان میزبان

این آفت در اهواز به ۱۲ گونه گیاه زراعی و علفهای هرز از خانواده گرامینه و یک گونه از خانواده جگنها حمله می کند و قادر است سیکل زندگی خود را در روی نیشکر، برنج، ذرت و گندم تکمیل کند؛ ولی در درجه اول به نیشکر و سپس به ذرت معمولی (بلال)، ذرت خوشه ای، برنج و گندم حمله می کند. ضمناً تعدادی از گیاهان خانواده گرامینه میزبان موقت این آفت می باشند که مخصوصا به هنگامی که گیاهان میزبان اصلی کم بوده و یا اصلا وجود نداشته باشند، آفت و آنها تخمریزی می کند. به هر حال ذرت و نیشکر از میزبانهای اصلی آن می باشند. در استان فارس این آفت در بهار به گندم و جو و در تابستان و پاییز به برنج و ذرت حمله می کند و در بین میزبان های ثانوی لوئی، سوروف، یولاف وحشی ،چچم ،مرغ و قیاق را بر گونه های دیگر ترجیح می دهد.(اقتدار ،۱۳۷۰) در استان خوزستان نیز به نیشکر و ذرت حمله می کند (سراج ۱۳۸۰ کرده اند حبیبی و زمانی ،۱۳۸۱). به هر حال جمسی و کمالی (۱۳۷۰) دامنه میزبانی آن را به شرح زیر اعلام کرده اند:

الف- گندم: در شرایط خوزستان گندم مورد حمله نسل اول آفت واقع می شود. گندم های دیر کاشت که در زمان تخمریزی آفت، سبز و شاداب ترند، جذابیت بیشتری برای تخمریزی دارند. ولی در حالت کلی به علت عدم تطابق کامل تخمریزی حشره با فنولوژی گندم، این گیاه کمتر مورد حمله گونه فوق واقع می شود.

ب- برنج: با توجه به اینکه در خوزستان برنج از تاریخ ۱۵ اردیبهشت لغایت ۱۰ خرداد در خزانه کاشته می شود و نشاءها در اواخر خرداد ماه به مزرعه اصلی انتقال داده می شوند، لذا فقط نسل های دوم و سوم ساقه خوار به برنج خسارت وارد می سازند. برنج نسبت به میزبان های دیگر این آفت حساسیت بیشتری نشان می دهد؛ به طوری که متوسط یک عدد لارو در هر ساقه قادر است ساقه را ضایع و ایجاد Dead heart نماید و در نتیجه هیچ محصولی از آن ساقه تولید نشود. در صورتی که میزبانهای دیگر از جمله ذرت، نیشکر و غیره مقاومت بیشتری در برابر این آفت دارند.

ج- ذرت خوشه ای (مایلو): نسلهای دوم و سوم این آفت در خوزستان میتوانند به این گیاه صدمه برسانند.

د- سودان گراس: نسل دوم و سوم آفت، این گیاه را مورد حمله قرار می دهد. چون سودان گراس محصول علوفه ای است و ساقه های آن جهت تغذیه دام به کار می روند، لذا می توان از آن به عنوان یک گیاه تله جهت کاهش جمعیت آفت در منطقه استفاده نمود.

ه- چغندرقند: به ندرت مورد حمله آفت قرار می گیرد. در بعضی مواقع مشاهده شده است که لاروها از قسمت داخلی دمبرگ تغذیه می کنند.

و- نیشکر: این آفت در تمام طول سال بر روی این محصول در منطقه خوزستان فعالیت داشته و می تواند ۴ الی ۴/۵ نسل بر روی آن تولید نماید. به علاوه زمستان گذرانی آفت می تواند به صورت لاروهای کامل در داخل ساقه نیشکر صورت گیرد. از اواخر خرداد ماه پروانه های حاصل از نسل اول آفت، برای تخمریزی جهت ایجاد نسل دوم آماده می شوند. در این زمان مزارع نیشکر از یک طرف به علت رشد ساقه، دارای برگ های انبوه هستند و از طرف دیگر به علت کمبود نور، در قسمت پایین بوته ها، پاجوش های جدیدی تولید نمی شود، لذا پروانه های مذکور با کمبود بوته های جوان برای تخمریزی مواجه شده و به ناچار مزارع زیر را جهت تخمریزی انتخاب می کنند:

1- حاشیه مزارع نیشکر که تراکم بوته ها کم بوده و پاجوشهای جدید وجود دارد.

2- علف های هرز حاشیه مزارع و اطراف جویهای آبیاری.

3- مزارع برنج (خزانه، زمین اصلی)، ذرت خوشه ای، سودان گراس. نظر به اینکه ذرت خوشه ای و سودان گراس، دارای سطح کشت محدودی در خوزستان می باشد. لذا در این زمان تخمریزی عمدتاً بر روی برنج صورت می گیرد.

خسارت

لاروهای این آفت از قسمت های مختلف گیاه میزبان از جمله ذرت اعم از برگ، جوانه مرکزی، ساقه، بلال و گل آذین نر تغذیه کرده و خسارت وارد می سازند. خسارت آن بر روی قسمت های یاد شده به شرح زیر است:

الف – خسارت به برگ و جوانه مرکزی: لاروهای جوان پس از خروج از تخم در بین غلاف و ساقه به طور عمودی در داخل جوانه مرکزی نفوذ کرده و از آن تغذیه می نمایند. برگهای لوله شده اطراف جوانه مرکزی پس از باز شدن به صورت ردیفی سوراخ سوراخ به نظر می رسند. این لاروها پس از ورود در جوانه مرکزی، به طرف ساقه پیش می روند. اگر ورود لاروها از قسمت پایین تر و غیر از محل جوانه مرکزی صورت گیرد، باعث قطع شدن ساقه و خشک شدن قسمت فوقانی شده و گیاه حالت Dead heart پیدا می کند که در مزرعه کاملاً مشهود است. زمانی که گیاه ذرت به ارتفاع حداکثر ۳۰ ۴۰ سانتیمتر برسد حتی یک عدد لارو متوسط در هر ساقه قادر است حالت Dead heart را در آن ایجاد نماید.

ب – خسارت به ساقه: عده ای از لاروهای نئونات ساقه خوار پس از خروج از تخم از قسمت جوانه مرکزی به داخل ساقه ذرت نفوذ کرده و ایجاد دالان میکنند و تعدادی نیز مستقیماً ساقه را سوراخ می نمایند در هر دو حالت، لاروها در داخل ساقه دالان های طویلی حفر کرده و خسارت عمده را نیز از این طریق وارد می سازند. زمانی که ساقه های ذرت جوان و نرم هستند لاروها قادرند که از بند عبور نمایند، ولی هنگامی که ساقه ها چوبی و سفت شدند، قادر به عبور از بند نخواهند بود و در این صورت پس از رسیدن به آن به صورت حلقه ای از ناحیه بند تغذیه می کنند، در نتیجه ساقه در اثر وزش باد شکسته و به زمین می افتد. در اثر تغذیه لارو از ساقه ذرت بویژه زمانی که بوته ها به ارتفاع ۳۰-۴۰ سانتیمتری رسیده باشند، برگهای فوقانی زرد و ضعیف شده و بدون ظاهر شدن علائم Dead heart درگیاه، حالتی شبیه به کمبود مواد غذایی به وجود می آید. ایجاد سوراخ در ساقه همراه با دفع فضولات لاروی یکی از علائم تشخیص ساقه خوار است. به خصوص با مشاهده فضولات تازه یا کهنه می توان به زمان آلودگی پی برد. زمانی که بوته های ذرت ۳-۴ برگی باشند، در اثر خسارت آفت کاملاً از بین می روند ولی بوته های مسن تر تحمل بیشتری داشته و به رشد خود ادامه دهند.

ج – خسارت به بلال: زمانی که بافتهای استوانه مرکزی خوشه هنوز سفت نشده باشند، لاروها از دانه های شیری و استوانه مرکزی تغذیه کرده و با ایجاد کانال های تغذیه ای به آنها صدمه می زنند. ولی هنگامی که استوانه مرکزی چوبی و سفت شده باشد، لاروها عمدتاً از دانه های شیری تغذیه می کنند. تعدادی از لاروها از قسمت فوقانی وارد خوشه ها شده و در تلقیح آنها ایجاد اختلال می کنند. در مواردی هم لاروها پوشش های خارجی بلال را سوراخ کرده و خود را به داخل آنها می رسانند.

د- ایجاد حالت جارویی درگیاه: با از بین رفتن جوانه مرکزی، جوانه های جانبی رشد کرده و چندین ساقه ضعیف در اطراف جوانه مرکزی تشکیل می شود؛ به طوری که گیاه حالت جارویی به خود می گیرد. این ساقه ها قادر به بارآوری نبوده و ضعیف باقی می مانند.

این آفت در استان فارس علاوه بر ذرت در روی برنج هم خسارتزا است به طوری که حدود ۱۰-۵ درصد محصول را از بین می برد (فاضلی (۱۳۷۰)

 زیست شناسی

این آفت زمستان را به صورت لاروهای سنین بالا در عمق ۵-۱۰ سانتیمتری خاک، پایین تر از طوقه نیشکر و ذرت، یا به صورت لاروهای کامل در داخل بقایای به جا مانده ذرت در مزرعه، قسمت داخلی طوقه، بلال های به جا مانده در مزارع، داخل ساقه های زنده نیشکر و سایر علفهای هرز میزبان در خاک سپری می کند. فعالیت لاروها در زمستان کاملاً متوقف نمی شود بلکه در روزهای گرم تغذیه می نمایند و لاروهای زمستانگذران در هفته اول اسفند تبدیل به شفیره می شوند. از این شفیره ها در هفته سوم اسفند ماه حشرات کامل خارج می شوند. بدین ترتیب مدت زمان شفیرگی لاروهای زمستان گذران حدود ۱۵ روز می باشد. در شرایط خوزستان در نیمه دوم اسفند ماه به بعد، اولین پروانه ها شروع به خارج شدن می کنند و حداکثر پروانه های این نسل در فاصله زمانی نیمه دوم فروردین تا نیمه اول اردیبهشت ماه خارج می شوند. پروانه ها بلافاصله پس از خروج از پوسته شفیرگی قادر به جفتگیری و تخمریزی نیستند؛ زیرا اولین دسته های تخم حشره در هفته اول فروردین ماه مشاهده شده است. حشرات کامل روزها از تحرک کمی برخوردارند و به راحتی میتوان آنها را با دست شکار کرد. حشرات کامل قبل از جفتگیری و تخمریزی، مختصری از شهد گیاهان تغذیه می نمایند. ( جمسی و کمالی ،۱۳۷۰) پروانه ها پس از جفت گیری شروع به تخم گذاری کرده و تخم های خود را روی سطح داخلی غلاف نيشكر يا محل اتصال دمبرگ به ساقه برنج در ردیفهای ۱ تا ۵ تایی قرار می دهند. تخم آنها بندرت روی برگ ها مشاهده می شود و بطور کلی همیشه در محیطی مسدود قرار دارد که محل آنها بصورت لکه های زرد با هاله بنفش و کمی برجسته از خارج مشخص می شود. دوره نشو و نمای جنینی تخم ها حدود یک هفته است. لاروهای سن اول پس از خروج از تخم، داخل غلاف شده و شروع به تغذیه دسته جمعی می نمایند به نحوی که محل تغذیه به رنگ بنفش در می آید. لاروهایی که موفق به نفوذ به داخل ساقه نشده باشند به اطراف پراکنده شده و به بوته های اطراف که در فاصله چندین متری آنها هستند، می روند. اکثر لاروها از محل طوقه یا چند سانتیمتری بالای خاک با ایجاد سوراخ عمودی وارد ساقه نی می شوند. تعداد دیگری از لاروها، از محل جوانه میانی وارد ساقه بوته شده و پس از قطع ارتباط جوانه میانی با قسمتهای غذا دهنده، بطرف پایین در ساقه اصلی نفوذ می نمایند. در مزارع برنج، لاروهای جوانی که وارد ساقه می شوند به طرف پائین حرکت کرده و تغذیه می کنند. عده ای از لاروها بین راه، ساقه را سوراخ نموده و به بوته دیگر منتقل می شوند. در اثر خسارت، جوانه های میانی عملاً خشک شده و در نتیجه می توان به آسانی بوته های آلوده را از بوته های سالم تشخیص داد. لاروها از نور گریزان بوده و فعالیت شبانه دارند. بعد از اتمام دوره لاروی، در صورتی که بوته نیشکر جوان باشد، لاروها از دالان تغذیه ای خود خارج شده و بین غلاف و ساقه بوته به شفیره تبدیل می شوند؛ اما در صورتی که بوته بزرگ باشد پس از ایجاد سوراخ خروجی، اطاقکی نیز برای شفیرگی درست می کنند. سپس قبل از شفیره شدن با بزاق دهان و فضولات لاروی، پیله نازک و جایگاه نرمی تهیه کرده و پس از آن در همان محل تبدیل به شفیره می شوند. این آفت در شرایط آب و هوایی فیروزآباد و ممسنی دارای ٣ تا ٤ نسل در سال می باشد که در فیروز آباد، پروانه های نسل اول از اوایل فروردین ماه ظاهر شده و پس از جفتگیری، تخمگذاری می کنند. در اواخر خرداد حشرات کامل نسل دوم و در دهه دوم مرداد ماه پروانه های نسل سوم ظاهر می شوند. ( فاضلی، ۱۳۷۰ ،اقتدار (۱۳۷۰) جمسی و کمالی (۱۳۷۰) فعالیت نسلهای این آفت را در خوزستان به شرح زیر بررسی کرده اند:

نسل اول

پروانه های ماده از هفته اول فروردین ماه شروع به تخمریزی می کنند که تا حدود بیستم فروردین ماه ادامه می یابد. محل تخمریزی معمولاً در داخل غلاف برگ بخصوص برگ های اولیه ذرت می باشد. تخمریزی بصورت دستهای است. تعداد تخم ها در هر دسته متغیر بوده و از ۴ تا ۷۴ عدد و بطور میانگین تخم ها در هر دسته ۳۵ عدد بوده است این آفت بوته های جوان ۴ تا ۶ برگی را که حدود ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر ارتفاع دارند جهت تخمریزی ترجیح می دهد. بنابراین مزارع زودکاشت ذرت که در زمان تخمریزی حشره به اندازه کافی رشد کرده اند جهت تخمریزی حشره جذابیت کمتری داشته و به همین لحاظ آلودگی کمتری را نشان می دهند. در شرایط آب و هوایی خوزستان، زود کاشتن مزارع به خصوص در کشت بهاره دارای محدودیتهایی از جمله بارندگیهای بهمن ماه و پایین بودن درجه حرارت جهت جوانه زدن بذور می باشد. حداقل دمای لازم جهت جوانه زدن بذر ذرت ۸ تا ۱۰ درجه سانتیگراد است. این آفت در چندین نوبت و به طور تدریجی تخمریزی می نماید. مدت زمان تخمریزی نسل اول نسبتاً طولانی و ۱۹ روز (۶ الی ۲۵ فروردین) و مدت زمان ظهور لاروهای نئونات نیز نسبتاً تدریجی و طولانی می باشد؛ به طوری که لاروهای نئونات را می توان تا اواخر اردیبهشت ماه مشاهده نمود. از آنجایی که تخمریزی و تفریخ تخم ها تدریجی می باشد لذا تداخل مراحل لاروی و همچنین تداخل نسلهای آفت پیش می آید. دوره رشد جنینی و مدت زمان تفریخ تخم در نسل اول طولانی تر از نسلهای بعدی بوده و ۱۰ تا ۱۲ روز به طول می انجامد.

فعالیت لاروهای نئونات- این لاروها حدود ۱ تا ۲ روز در روی گناه حالت سرگردان دارند، سپس در جهت عمود بر محور طولی جوانه انتهایی ذرت، غلاف برگها را که به صورت لوله ای اطراف جوانه مرکزی را فراگرفته سوراخ کرده و خود را به جوانه مرکزی می رسانند. لاروها سپس به طرف پایین ساقه، کانال های تغذیه ای حفر می نمایند و یا اینکه ممکن است مستقیماً ساقه های جوان ذرت را که در مرحله ۴ تا ۶ برگی می باشند سوراخ کرده و وارد ساقه شوند. به هر حال لاروهای سن ۱ قادر به عبور از ساقه های مذکور نبوده و ورود آنها غالباً از طریق سوراخ کردن اطراف جوانه مرکزی انجام می گیرد. سوراخهای تغذیه ای که بر روی ساقه های مسن مشاهده می شوند مربوط به لاروهای مسن تر می باشند.

فعالیت دیگر سنین لاروی نسل اول: مدت زمان فعالیت لاروهای نسل اول آفت حدود ۱ تا ۱/۵ ماه بوده و از نیمه دوم فروردین لغایت دهه دوم خرداد به طول می انجامد. شفیره های نسل اول از اواخر اردیبهشت ماه به بعد تشکیل می شوند و مدت زمان شفیرگی نیز ۱۰-۱۵ روز طول می کشد. پروانه های این نسل از نیمه دوم خرداد به تدریج ظاهر می شوند. در فاصله زمانی بین فروردین و نیمه دوم خرداد ماه که نسل اول این آفت فعالیت دارد، ذرت کشت بهاره، گندم، نیشکر و علف های هرز خانواده گرامینه میزبان های این نسل را تشکیل می دهند. به طور کلی مدت زمان فعالیت نسل اول ۲/۵ تا ۳ ماه یا به عبارت دیگر از اوایل فروردین تا نیمه دوم خرداد می باشد. پروانه های نسل اول که از اوایل خرداد به بعد ظاهر می شوند پس از جفتگیری به دو طریق امکان تخمریزی دارند:

الف- در مزارع ذرت کشت بهاره: در این مزارع ساقه ها تا حدی چوبی شده و مناسب برای تخمریزی نیستند، لذا پروانه ها در قسمتهای انتهایی گیاه ذرت تخمریزی می نمایند. از نیمه دوم خرداد ماه به بعد عمدتاً تخمریزی بر روی علفهای هرز داخل مزارع صورت می گیرد. لاروهای حاصله پس از مدتی تغذیه از علفهای هرز، میزبان خود را تغییر داده و به میزبان مورد علاقه یعنی ذرت کشت بهاره منتقل می شوند، در این صورت این قبیل لاروها عمدتاً در قسمتهای فوقانی گیاه فعالیت داشته و سپس به داخل ساقه نفوذ می کنند.

ب- در نیمه دوم خرداد، به جز ذرت میزبان های دیگری از جمله ذرت خوشه ای ،سودان گراس، برنج و نیشکر نیز در حال رشد در منطقه خوزستان یافت می شوند که حشرات ماده پس از جفتگیری بر روی آنها تخمریزی می کنند و بدین ترتیب نسل دوم آفت بر روی میزبان های مذکور سپری می شود. چنانچه افراد نسل دوم بر روی ذرت کشت بهاره مستقر شوند، در این صورت اكثريت لاروها به علت چوبی شدن و برداشت مزارع تلف شده و از بین می روند و به ندرت می توانند سیکل زندگی خود را تکمیل کنند. بدین ترتیب مجبور به مهاجرت دیگری خواهند بود.

نسل دوم

به دلیل گرمی هوای منطقه خوزستان، مدت زمان فعالیت نسل دوم کوتاه بوده و حدود ۱/۵ تا ۲ ماه (از نیمه دوم خرداد تا نیمه اول مرداد ماه) طول می کشد. فعالیت عمده افراد این نسل بر روی سودان گراس، ذرت خوشه ای، برنج و نیشکر می باشد. زمان شفیرگی این نسیل در نیمه دوم تیر ماه بوده و پروانه های حاصله نیز در اوایل مرداد ظاهر می شوند. وجود پوسته های شفیرگی در داخل ذرت خوشه ای و سودان گراس در این زمان مؤید این امر است.

نسل سوم

پروانه های نسل دوم از دهه سوم مرداد ماه شروع به تخمریزی می کنند که تا هفته اول شهریور ماه ادامه می یابد. در این زمان سودان گراس به علت رشد زیاد و چوبی شدن، جهت تخمریزی آفت مناسب نیست؛ لذا حشرات ماده به مزارع ذرت کشت دوم (تابستانه)، برنج و مخصوصاً مزارع کشت جدید نیشکر که در شهریور ماه کاشته شده اند، هجوم می آورند که این مزارع مکان مناسبی جهت تخمریزی این نسل می باشند. ذرت کشت تابستانه در این زمان ۴ تا ۶ برگه بوده و مزارع برنج نیز هنوز دارای ساقه های نرمی هستند. مدت زمان فعالیت لاروهای نسل سوم داخل ساقه های آلوده کوتاه بوده و حدود ۴۰ تا ۴۵ روز به طول می انجامد. شفیره های این نسل از اواخر شهریور لغایت دهه اول مهرماه تشکیل می شوند. پروانه های نسل سوم در دهه اول مهرماه ظاهر می گردند که وجود پوسته های شفیرگی در این زمان مؤید این امر است. حشرات ماده پس از جفتگیری تخمریزی می نمایند.

نسل چهارم

تخمریزی حشرات ماده نسل سوم در مزارع کشت تابستانه ذرت صورت می گیرد. احتمالاً میزبانهای دیگری بخصوص نیشکر و علف های هرز داخل و حاشیه مزارع مكان مناسبی جهت تخمریزی آفت می باشند. در این مرحله نيز مهاجرت لاروها از علف های هرز به طرف بوته های ذرت صورت می گیرد. مدت زمان فعالیت لاروهای این نسل نسبتاً طولانی بوده و ۱/۵ تا ۲ ماه کشد. شفیره های این نسل از اواخر آبان به بعد تشکیل می شوند. پروانه های حاصل از شفیره های نسل چهارم پس از تخمریزی نسل پنجم را به وجود می آورند.

نسل پنجم

این نسل عمدتاً ناقص بوده و لاروهای آن همراه با تعداد زیادی از لاروهای نسل چهارم که فرصت شفیره شدن را نداشته اند تا آخر زمستان در داخل بقایای ذرت یا سایر پناهگاه ها باقی می مانند. بنابراین، این آفت در سال ۳ تا ۴/۵ نسل تولید می نماید.

در شرایط خوزستان سیکل زندگی S.nonagroides در روی نیشکر به قرار زیر می باشد:

نسل اول: نیمه اسفند تا اواسط اردیبهشت و اواسط خرداد ماه

نسل دوم : نیمه خرداد تا نیمه مرداد ( اواسط خرداد ماه تا اواسط مرداد ماه )

نسل سوم: اواخر مرداد تا اواسط شهریور

نسل چهارم: اواسط شهریور تا اواسط آبان

نسل پنجم: اواخر آبان اوایل آذر بصورت لارو کامل تا اوایل اسفند

 پروانه های نسل آخر، در مزارع Plant ( گیاه تازه کاشته شده نیشکر)، تخمریزی کرده و ذخیره زمستانه آفت را تشکیل می دهند و عامل انتقال آفت به سال بعد می باشند.

دشمنان طبیعی

دشمنان طبیعی کرم ساقه خوار ذرت در طبیعت بسیار متنوع و زیاد هستند. برخی از آنها روی گونه های مختلف و به صورت چند خواری عمل می کنند و برخی در عین چند خواری دارای گونه های ترجیح میزبانی نیز هستند و نقش بسیار مؤثری در کاهش جمعیت آفت مورد نظر داشته و باعث متعادل شدن انبوهی آفت می شوند، به طوری که تغییر جمعیت آفت دقیقاً وابسته به انبوهی دشمن طبیعی می باشد عوامل کنترل کننده طبیعی که از مزارع ذرت خوزستان جمع آوری و شناسایی شده اند عبارتند از:

۱- پارازیتوئید تخم

زنبور Platytelenomus hylas Nixon یکی از مهمترین پارازیتوئیدهای این خوزستان می باشد. عباسپور و همکاران (۱۳۷۰) کارایی این پارازیتوئید را در ماههای فروردین و اردیبهشت (روی نسل اول) حدود ۲۱ تا ۲۴ درصد و در ماه های مرداد و شهریور ۸۶ تا ۸۸ درصد برآورد کرده اند و تعداد نسل این پارازیتوئید را ۱۰ تا ۱۲ نسل تعیین نموده اند. بر این اساس به ازاء هر نسل سزامیا این پارازیتوئید ۲ تا ۲/۵ نسل ایجاد می کند.

1- پارازیتوئیدهای لارو

Habrobracon (Bracon) hebetor Say

2- پارازیتوئیدهای شفیره

Temelucha sp

Stenichneumon sp

۴- شکارگرها

Coccinella septempunctata L

5- عوامل قارچی پاتوژن

Beauvaria bassiana Bals