چالش های علف های هرز برنج
...

برنج گیاهی آبزی است که غالبا بصورت بن در آب کشت میشود. در برخی از مناطق جهان که بارندگی بهنگام و فروان است برنج را بصورت دیم و بدون غرقاب می کارند. این روش دیم را Upland نیز می نامند. برنجهایی را که داخل آب مزرعه می کارند غرقابی یا Paddy می نامند. این نوع کشت نیز به دو صورت نشایی و مستقیم انجام میگیرد. در روش نشایی ابتدا بذر برنج را بصورت متراکم در قطعه زمینی کوچک حدود 1٫100 سطح زمین اصلی بنام خزانه کاشته و وقتی بوته های برنج 4 تا 5 برگ دارند آنها را از خزانه خارج و در مزرعه اصلی نشاء می کنند. در روش کاشت مستقیم بدر برنج را مستقیما مثل گندم در مزرعه اصلی میباشند. ممکن است پدر خشک را در آب مزرعه بپاشند یا ابتدا در زمین خشک پاشیده و غرقاب کنند و یا پدر را خیسانده و حتی در گرمخانه نگهداری کنند و پس از آنکه بذرها جوانه دار شد داخل آب مزرعه بپاشند.

در برخی از کشورها برنج را به صورت شناور می کارند یعنی ریشه برنج به خاک متصل نیست. این روش را Floating rice یا کشت شناور می گویند. با توجه به روشهای مختلف کشت برنج، نوع علف های هرز تا حدودی متفاوت و روشهایی که برای کنترل علفهای هرز بکار گرفته می شود مختلف خواهد بود. در ایران بیش از 95 درصد برنجکاری بصورت نشایی است و تنها در خوزستان و میانه و برخی نقاط دیگر برخی از زارعین با روش مستقیم برنجکاری میکنند. در هر صورت از آنجا که شرایط اکولوژیکی مزرعه برنج بدلیل وجود آب با سایر کشتها فرق دارد علفهای هرز آن نیز با مزارع دیگر متفاوت است. بخصوص که بسیاری از مزارع برنج کشور هر ساله زیر کشت برنج میباشند و این موضوع بیشتر موجب اختصاصی شدن علفهای هرز شده است. خاک مزرعه برنج اکسیژن بسیار کمی دارد زیرا هوای آن در اثر غرقاب خالی میشود. این شرایط موجب میشود تا محیط خاک حالت اسیدی بخود گرفته و خواص فیزیکی و شیمیایی خاص خود را داشته باشد. این شرایط برای گیاهان خاصی قابل تحمل است و از این رو تنوع علفهای هرز در مزارع برنج کمتر از مزارع دیگر است ولی خسارت آن از بسیاری از محصولات دیگر بیشتراست.

انواع علفهای هرز در مزارع برنج ایران

از میان نزدیک به چهل گیاه هرز مذکور در جدول برخی را میتوان علف های هرز اتفاقی و کم اهمیت نامید. گروهی نیز بصورت منطقه ای ممکن است اهمیت داشته باشند مثل

که در منطقه میانه آذربایجان Alisma Lanceolatum در اصفهان و یا Ammannia spp فراوان است. برخی از آنها نیز اهمیت ناحیه ای دارند مثل سل واش که بیشتر در شرق گیلان تا غرب مازندران شیوع دارد و با پیزر دریایی که بیشتر از آمل به طرف شرق مازندران که هوای گرم تری دارد زیاد است. در این میان سوروف و قاشق واش در اغلب مناطق فراوان است و قبل از رایج شدن علفکشهای شیمیایی تنها سوروف و اویار سلام بذری بیشترین اهمیت را داشت و بواسطه دقتی که در کار و جین مزارع برنج بکار می رفت سایر علفهای هرز فرصت خودنمایی نمی یافتند. اما زمانیکه کاربرد علفکشها معمول شد علفهای هرز پهن برگ و در مناطق کم آب با کرتهای کوچک بندواش مسئله ساز شد و حتی در مزارعی میتوان دید که علف هرز سوروف در درجه دوم اهمیت قرار گرفته و پهن برگها و جگن ها فراوان ترند.

مشکلی که با سوروف پیش می آید شباهت ظاهری آن با برنج است که بخصوص در مراحل ابتدایی رویش تشخیص آن را مشکل می سازد سوروف به لحاظ نداشتن گوشوارک و زبانک در محل اتصال پهنک برگ به غلاف و نیز نرم تر بودن سطح برگ از برنج قابل تشخیص است.

خسارت علفهای هرز در مزارع برنج بسیار زیاد و در کشت مستقیم برنج اگر وجین نشود فراتر از 80 در صد کل محصول است. علاوه بر خسارت کمی محصول مزارع آلوده به علف های هرز از نظر کیفی نیز دچار خسارت میشوند زیرا سایه علفهای هرز مانع از رسیدن دانه های برنج می شوند و در نتیجه دانه ها کوچک و شکننده شده و ممکن است در اثر رطوبت تغییر رنگ نیز بدهند.

علف های هرز در مزارع برنج موجب افزایش آفات و بیماریهای گیاهی نیز می شوند. زیرا برخی از علف های هرز مثل سوروف میزبان ثانوی آفاتی از قبیل پروانه تک نقطه ای برنج می باشند و یا کرم ساقه خوار برنج زمستان را در ساقه اینگونه علفهای هرز به سر برده و بدلیل ضخامت ساقه، درصد زنده مانی آن بیشتر از ساقه برنج میباشد. علفهای هرز در مزارع برنج مانع از برداشت نیز شده و بدین ترتیب هزینه های تولید را افزایش میدهند. ابرنانی (1981) متوسط خسارت علف های هرز در مزارع برنج را بدون وجین 70% برآورد کرده است. وی میگوید که حتی با کنترل شیمیایی علف های هرز هنوز هم 17% از محصول برنج در اثر رقابت با علفهای هرز باقیمانده کاهش می یابد. دوره بحرانی خسارت علفهای هرز در برنج نشایی را حدود 40 تا 45 روز تعیین کرده اند بدین معنی که بایستی مزرعه برنج در حدود ثلث اول دوره کشت عاری از علف هرز نگهداشته شود تا از خسارت زیاد علف هرز مصون نماند. در سیستمهای کاشت مستقیم برنج این دوره طولانی تر و حدود 60 روز پس از رویش بذر است.

روشهای کنترل

بهداشت زراعی

برای آلودگی کمتر مزارع برنج به علفهای هرز بایستی اولا سعی کرد کرتهای برنج حتی المقدور بزرگ و کاملا مسطح باشد. این کار مزرها را کاهش داده و در نتیجه علفهای هرز کمتری از مرز به داخل مزرعه خزیده و بذر کمتری نیز وارد خاک مزرعه میشود زیرا یکی از منابع تولید بذر علف های هرز روی مرز یا اطراف جویهای آب است. کرتهای مسطح امکان نگهداری آب عمیق تر در کل سطح کرت را هم فراهم می سازد که خود مانع از رویش علفهای هرز میشود و کارایی علفکشها را هم افزایش خواهد داد. موضوع دیگر پاک نگهداشتن خزانه ها از علفهای هرز بخصوص سوروف است. زیرا سورفهایی که در خزانه برویند احتمال انتقال آنها به مزرعه اصلی همراه با نشاء وجود دارد و این کار موجب بالا رفتن آلودگی مزرعه خواهد شد. بخصوص که این علفهای هرز چون رشد بیشتری از علف های هرز مزرعه دارند کمتر تحت تاثیر علفکشها قرار میگیرند و حتی از دید کارگران و چین کار نیز پنهان می مانند.

تمیز کردن انهار و کانالهای آبیاری و درو کردن علفهای هرز روی مرزها از اقداماتی است که به کاهش آلودگی کمک میکند و در قدیم بسیار مورد توجه زارعین بوده است. اما امروزه کمتر به آن پرداخته می شود.

بازدید مرتب از مرزعه برای یافتن علفهای هرز احتمالا جدید در مزرعه و جلوگیری از تکثیر آن و امکاناً نابودی کامل آن نیز از مواردی است که بایست مد نظر شالیکاران باشد.

اقدامات زراعی

شخم عمیق و زودهنگام مزرعه میتواند در کاهش علفهای هرز موثر باشد. اثر شخم پاییزه بر جمعیت علف های هرز بررسی نشده است. اما میتواند وجهی دوگانه داشته باشد. یعنی برخی از علف های هرز را کاهش دهد و موجب حفظ برخی از علفهای هرز دیگر گردد. احتمالا علف های هرزی که بذر آنها مورد تغذیه پرندگان و سایر پرداتورها است میتواند در اثر شحم به زیر خاک رفته و از دسترس آنها دور بماند و در نتیجه ذخیره بذر آنها افزایش یابد.

کاشت متراکم تر بوته های برنج نیز عرصه رقابت را بر علفهای هرز تنگ کرده و از شدت خسارت آنها می کاهد. آزمایشهای به سیاری در مرکز بین المللی تحقیقات برنج (فیلیپین) و موسسه تحقیقات برنج ایران (شریفی 1377) نشان داده است که کاهش فاصله بوته های برنج به حدود 15 سانتی متر از خسارت علفهای هرز جلوگیری میکند.

کاشت ارقام پا بلند نیز در مواردی که سایر شرایط اجازه دهد بر ارقام با کوتاه از نظر مقابله با علف های هرز ارجحیت خواهد داشت.

مدیریت آب مزرعه در محدود ساختن رشد علفهای هرز بسیار مهم است. سوروف در رطوبت 90 درصد اشباع بیشترین جوانه زنی را خواهد داشت ولی زمانی که ارتفاع آب حدود 15 سانتیمتر باشد تنها یک درصد از بذور سوروف جوانه می زنند. در عین حال وجود آب زیاد در مزرعه موجب پیدایش و غلبه علفهای هرز ایزی مثل گوشاب سل ،واش تیرکمان آبی و جلبکها می شود. لذا لازم است بر حسب نوع علف هرز وضعیت مناسب آب در مزرعه را تعیین و اعمال نمود.

مصرف کود نیز نقش مهمی در خسارت علفهای هرز دارد. مصرف کود زود هنگام موجب تحریک بذور علفهای هرز به جوانه زنی میشود و اگر کود و سفره داخل مزرعه غرقاب ریخته شود. موجب فراوانی جلبکها و سایر علفهای هرز ایزی میگردد. برای احتراز از اثرات منفی کود فسفره در مناطقی که کشت برنج با محصولات دیگر تناوب دارد آن را در محصول سال قبل مصرف می کنند در غیر اینصورت بایستی کود فسفره را در حداقل لازم در مزرعه استفاده نمود. زیرا کود زیاد، حتی موجب کاهش محصول برنج هم خواهد شد دونالد وایستین (1994) .

کنترل بیولوژیکی

کنترل بیولوژیکی علفهای هرز برنج در جهان بسیار مورد توجه بوده و فعالیتهای زیادی در این زمینه انجام شده و روشهای مختلفی بکار گرفته شده است که عبارتند از:

استفاده از قارچها

استفاده از ماهی یا خرچنگها

استفاده از سرخس آزولا

استفاده از برنج آللویات

در استفاده از قارچها برای کنترل علفهای هرز برنج تحقیقات گسترده ای صورت گرفته است زیرا محیط کشت برنج برای فعالیت قارچها بسیار مساعد است. اما موفقیتی که در این زمینه بدست آمده است مربوط به کنترل نوعی علف هرز پهن برگ با نام Aeschynomene توسط قارچی با نام است که در آمریکا صورت گرفته است Colleltotricum gleosporoides

استفاده از ماهیها بخصوص ماهی کپور که کف زی خوار است در برخی از کشورها معمول است. این ماهیان با برهم زدن خاک موجب از بین رفتن علفهای هرز نورسته میشوند. بررسیهایی در این زمینه در ایران صورت گرفته است که نیاز به کارهای تکمیلی دارد. البته بسیاری از مزارع ایران بدلیل کم آبی ممکن است برای این منظور مناسب نباشند. (عظیم زاده (1372)

در ژاپن نوعی خرچنگ ایزی بنام تادپول در مزارع برنج فعالیت میکند که این موجود نیز با برهم زدن خاک مزارع سبب از بین رفتن علفهای هرز نورسته میگردد. لذا در برنجکاری نشایی می تواند به کاهش جمعیت علفهای هرز کمک کند. لازم به ذکر است که همین خرچنگها در برنجکاری به روش مستقیم میتواند آفت مزرعه محسوب گردد. زیرا فعالیت آن موجب کنده شدن بوته های جوان برنج میگردد.

امروزه بیوکنترل علفهای هرز از طریق تولید برنجهای آللوپات مورد توجه قرار گرفته است و موسسه بین المللی تحقیقات برنج فیلیپین نیز در این زمینه به پیشرفتهایی دست یافته است. اینگونه برنجها موادی را در محیط اطراف خود آزاد میکنند که مانع از جوانه زدن و با رشد طبیعی علف های هرز می شود. آزولا سرخسی است که در سطح آب شناور است و رشد سریع و متراکم ان سطح آب را کاملا می پوشاند این سرخس در اثر همزیستی با نوع قارچ ازت هوا را هم تثبیت می کند.

استفاده از سرخس آزولا برای جلوگیری از رشد علفهای هرز از گذشته ای دور در آسیای جنوب شرقی بخصوص ویتنام معمول بوده است. روش کار بدین ترتیب است که پس از نشاء برنج آزولا را در سطح مزرعه پخش میکنند و اگر شرایط مساعد باشد آزولا سریعا تکثیر یافته و سطح آب مزرعه را می پوشاند. این پوشش نسبتا ضخیم مانع از رسیدن نور به سطح خاک مزرعه می شود و در نتیجه علف های هرز بخصوص سوروف قادر به رویش و رشد کافی نخواهند بود. گونه مشهور آن Azola Pinata است. در اوایل ده 1300 گونه هایی از این سرخس توسط نصیریان (مؤسسه تحقیقات اصلاح بذر و نهال و اصفیا از سوی سازمان پژوهشهای علمی وقت به ایران وارد شد و در مؤسسه تحقیقات برنج در رشت پرورش و مورد آزمایش قرار گرفت این سرخس امروزه وارد کانالها و تالابهای گیلان و مازندران شده و مشکلاتی را فراهم آورده است. گرچه هنوز فایده با زبان آن بطور دقیق مورد ارزیابی قرار نگرفته است ولی آنچه مسلم است یک موجود غیر بومی است که محیط را برای برخی از موجودات بومی و بخصوص گیاهان آبزی تالابها نامساعد و عرصه را تنگ می سازد.

کنترل شیمیایی
آزمایش علفکشها در مزارع برنج از حدود سال 1339 در گیلان توسط معافی زاد آغاز شد. وی پروپانیل و مولینیت را درمزارع برنج آزمایش کرد پس از آن بررسیهایی توسط علی مظاهری صورت گرفت (1346) درسال 1349 بررسیهایی با همکاری بیشوف و موسوی انجام و منجر به ثبت علفکشهای بوتاکلراکساد یازون ، مولینیت و پروپانیل شد. از اوایل دهه 1350 ترویج علفکشها در مزارع برنج آغاز شد و بشدت مورد استقبال زارعین قرار گرفت بطوریکه امروزه بیش از 95 درصدمزارع برنج کشور علفکش باشی میشود. کنترل شیمیایی علفهای هرز برنج را می توان به چهار قسمت کرد.

 خزانه ها

کشت مستقیم برنج

کشت نشایی برنج

در غیاب محصول

الف – خزانه ها

سوروف او بار سلام و پیزر از علفهای هرزی است که در خزانه های برنج بیشترین مزاحمت را دارند. سوروف به دلیل شباهت به بسیاری که در اوان رویش با برنج دارد و مقداری از آن نیز همراه بونه های نشاه به زمین اصلی منتقل میشود اهمیت زیادتری دارد. بیزر دریایی نیز که یک جگن دایمی است. در خزانه های مازندران به وفور دیده میشود و کنترل آن نیز بسیار مشکل است.

علفکش های مناسب برای خزانه های برنج عبارتند از:

پروپائیل: این علفکش اثر تماسی دارد و لذا بایست با سمپاش روی علف های هرز پاشیده شود. و طبعا علفهای هرز نباید در زیر آب قرار گرفته باشند. به همین لحاظ لازم است قبل از سمپاشی آب مزرعه تخلیه شود. پروپانیل معمولا بصورت امولسیون شونده 30 درصد است. که 10 تا 12 لیتر در هکتار مصرف میشود. در زمان مصرف لازم است علفهای هرز 24 برگ داشته باشند.

مصرف است. این علفکش پس رویشی بوده و باید با سمپاش روی علفهای هرز با شیده شود. این علفکش در کشت مستقیم خزانه و نشا کاری قابل مصرف است.

فنوک ساپروپ پی اتیل fenoxaprop-p-ethyl : این علف کش بصورت 12 امولسیون شونده برای چغندر قند و 7٫5 ٫ برای غلات ثبت شده است و میتوان در زمانی که علف های هرز گرامینه 2 تا 5 برگ دارند با سمپاش روی علفهای هرز باشید. بن علفکش روی جگنها و پهن برگهای برنج اثری ندارد. برای سمپاشی بایستی آب خزانه تخلیه گردد بطوری که تمام علفهای هرز از آب بیرون باشند و سپس با سمپاش سم را روی علفهای هرز باشید و تا 4 ساعت نیز خزانه را غرقاب ننمود.

سایهالوفوپ cyhalofop: این علف کش را میتوان از 3 برگی علف های هرز گرامینه تا زمانی که پنجه زنی آغاز شده است مصرف نمود. خاصیت انتخابی آن روی برنج بسیار خوب استو فقط گرامینه ها را کنترل می کند. ثبت نشده)

ب – کشت مستقیم برنج
کنترل شیمیایی علفهای هرز در کشت مستقیم برنج همانند خزانه ها است و علفکشهای قابل مصرف عبارتند از:

پروپائیل: معمولا بصورت امولسیون شونده 36 درصد مصرف میکنند و مقدار آن 10 تا 14 لیتر در هکتار است. این علفکش اثر تماسی دارد و لذا قبل از سمپاشی باید آب مزرعه را تا حدی که تمام سوروفها از آب خارج شوند تخلیه و سپس با سمپاش مزرعه را سمپاشی کرد. بطوریکه برگ تمام سوروفها با پروپانیل آغشته شود. این علفکش در ایران چندان مورد توجه نیست زیرا هزینه در هکتار آن زیاد است و نیاز به سمپاشی دارد ولی در اغلب کشورهای جهان از علفکشهای اصلی کشت مستقیم است.

مخلوط پروپانیل با پندیمتالین کلومازون بنتازون مولینیت بن سولفورون و غیره نیز بکار می رود.

مولینیت: می توان قبل از کاشت مصرف و با خاک مزرعه مخلوط نمود و یا مزرعه را آب گرفت بطوریکه خاک از آب بیرون نباشد و سپس علفکش را به صورت قطره با شی در آب مزرعه ریخت. این علفکش حدود 800 میلیگرم در لیتر در آب حل میشود و جذب کلوئیدی آن هم متوسط است، لذا علفکش مصرفی به سرعت بصورت محلول در آب در آمده و وارد خاک میشود. پس نباید اجازه داد. آب از مزرعه خارج شود زیرا علفکش را با خود خواهد برد. هرگاه آب مزرعه کم شود می توان دوباره آبیاری کرد. 48 ساعت پس از سمپاشی میتوان بذر را در آب یا روی خاک مزرعه با شید. پس از کاشت بذر نیز میتوان مولینیت را در مزرعه مصرف نمود یعنی زمانیکه اولین سوروفها به حدود دو برگی رسیدند. علفکش مولینیت را میشود همراه با آب آبیاری هم مصرف کرد. بدین ترتیب که ظرف سم را سوراخ کرده و در محل ورودی آب قرار داد تا بتدریج همراه با آب وارد مزرعه شود. بدین ترتیب وود به مزرعه لزومی نخواهد داشت. علفکش مولینیت پس از دو برگی شدن سوروف اثر کافی نخواهد داشت. این علفکش سوروف و تا حدودی اوبار سلام بذری Cyperus difformis را کنترل می کند.

ولی اثر چندانی روی پهن برگها ندارد و باید از علفکشهای دیگر کمک گرفت. مخلوط علف کش های پروپائیل و مولینیت نیز میتواند ترکیب خوبی برای کنترل علفهای هرز برنج باشد بخصوص که این دو علف کش اثر سینرژی نیز روی هم دارند و مقدار مصرف را میتوان تا 40 درصد کاهش داد.

تیوبنکارب: می توان قبل از بذر پاشی در مزرعه برنج باشید. این کار باید حدود 3 روز قبل از بذر باشی صورت گیرد و وقتی زمان بذرپاشی فرا رسید آب موجود مزرعه کاملا تخلیه و دوباره آب گرفته شود و آنگاه بذریاشی کرد. پس از بذر پاشی نیز میتوان از تیوبنکارب استفاده کرد اما باید دقت داشت که برنجها باید حداقل دو برگ کامل داشته باشند که بسته به شرایط 10 تا 15 روز پس از بذرپاشی خواهد بود.

بن سولفورون: این علفکش که از گروه سولفونیل اوره میباشد روی سوروف اثر ندارد و تنها علف های هرز پهن برگ و جگنها را کنترل میکند زمان مصرف آن حدود 7 تا 10 روز پس از بذرباشی خواهد بود. این علفکش را علی القاعده بایستی با سمپاش پاشید ولی چون از ریشه نیز بخوبی جذب میشود میتوان آن را که بصورت گرانول و تابل است با کمی آب مخلوط و بصورت قطره باشی در مزرعه با شید. بهتر است این علفکش مخلوط با همراه با یک علفکش مثل مولینیت یا پروپانیل که سوروف را از بین می برد بکار رود.

در کشورهای دیگر علفکشهای دیگری از این گروه مثل پیراز و سولفورون و Azimsulfuron نیز در گشت مستقیم برنج مصرف میشوند که در حال حاضر در ایران معرفی نشده است.

بنتازون : این علفکش نیز برای کنترل بهن برگها و جگنها بکار میرود. به صورت مایع 48 بوده و مقدار مصرف آن 3 تا 4 لیتر در هکتار است. این علفکش را میتوان دیرتر از سایر علفکشها یعنی تا 4 برگی علفهای هرز پهن برگ هم مصرف نمود اثر تماسی دارد لذا باید حتما با سمپاش وقتی که آب مزرعه تخلیه شده است پاشیده شود. برای تکمیل اثر این علفکش یک گراس کش هم مثل پروپانیل لازم است که میتوان مخلوط و مصرف کرد.

فنوک ساپروپ پی اتیل fenoxaprop-p-ethyl : این علف کش بصورت 12 امولسیون شونده برای چغندر قند و و 7٫5 برای غلات ثبت شده است و میتوان در زمانی که علف های هرز گرامینه 2 تا 5 برگ دارند با سمپاش روی علفهای هرز باشید. این علفکش روی جگنها و پهن برگهای برنج اثری ندارد برای سمپاشی بایستی آب مزرعه را تخلیه گردد بطوری که تمام علفهای هرز از آب بیرون باشند و سپس با سمپاش سم را روی علفهای هرز باشید و تا 4 ساعت نیز مزرعه را غرقاب ننمود.

کوئین کلراک Quinclorac: این علفکش را باید پس از مرحله 3 برگی برنج مصرف نمود و بیشتر نیز روی سوروف موثر است که آن هم بایست 3 تا 4 برگی باشد. مقدار مصرف آن کم و بین 06 تا یک لیتر از فرم 50 در صد آن است. از محسنات این علفکش خطر کم آن برای ماهیها است. ولی دوام آن در خاک زیاد است. (ثبت نشده)

بیس پایریباک سدیوم bispyribac sodium: این علف کش نیز مختل کننده استولا کنیت سینتاز است. جگنها ، پهن برگها و سوروف را کنترل میکند و میتوان در خزانه های برنج بکار برد. مقدار مصرف آن 300 میلی لیتر در هکتار از فرم 10 آن در هکتار است که در زمان 2 برگی علفهای هرز قابل مصرف است . (ثبت نشده)

پیراز و سولفورون: علفکشی است از گروه سولفونیل اوره که برای کنترل سوروف، پهن برگها و جگنها در برنج بکار می روند. زمان مصرف آن از 2 برگی شدن تا 4 برگی علف های هرز است. مقدار مصرف آن 0٫2 تا 0٫3 کیلوگرم از پودر 10 در صد در هکتار است. این علفکش را می توان مخلوط با پروپائیل بکار برد.

کلومازون clomazone: این علف کش را میتوان پس از کاشت برنج و قبل از رویش علف هرز بکار برد. پس از کاشت نیز وقتی برنج 2 برگی شده باشد مصرف نمود. دوام این علفکش در خاک بیش از یک فصل میتواند باشد. ثبت نشده)

سایهالوفوپ cyhalofop: این علف کش را میتوان از 3 برگی علف های هرز گرامینه تا زمانی که پنجه زنی آغاز شده است مصرف نمود. خاصیت انتخابی آن روی برنج بسیار خوب استو فقط گرامینه ها را کنترل می کند. ثبت نشده)

در برنج نشایی چون نشاء رشد یافته در مزرعه کاشته میشود علفکشهای بیشتری را می توان مصرف نمود و کارایی بهتری نیز دارند.

این علفکشها عبارتند از:
علفکشهای قابل مصرف در مزارع برنج

هفته پس از نشاه کاری و بعبارت دیگر قبل از دو برگی شدن سوروفها است.

این علفکش علاوه بر سوروف بین 60 تا 80 درصد روی جگنها و پهن برگها موثر است. سمیت زیادی برای ماهیها دارد.

53 میلیگرم در لیتر در 96 ساعت و مشکوک به سرطان زایی نیز هست. این علف کش توسط شرکت مونسانتو کشف شد ولی هرگز در اروپا آمریکا و با ژاپن اجازه مصرف نیافت و لی اکنون قریب به 40 سال است که در ایران مصرف میشود و مصرف آن تا سالی 1200 تن نیز رسیده است.

صورت امولسیون شونده 12 در صد است که مقدار 3 لیتر در هکتار از آن مصرف می شود. زمان سمپاشی آن معمولا حدود یک هفته پس از نشاء کاری و بعبارت دیگر قبل از دو برگی شدن سوروقها است. این علفکش سوروف را بخوبی کنترل می کند و روی جگنها بیش از 60 و روی پهن برگها بیش از 40 درصد موثر است. سازگاری آن با برنج محدود است و اگر مزرعه غرقاب شود بوته های برنج سوختگی خواهند داشت. اغلب برگهای پایینی و قدیمی که درون آب قرار دارند سیاه شده و از بین میروند که یکی از دلایل آن جمع شدن بیشتر این علفکش در برگهای من است. دوام این علفکش در خاک نسبتاً زیاد است ولی به فصل بعد نمی رسد. اختلاط اکساد یازون با بوتاکلر یا پرتیلا کلر + بن سولفورون به نسبت 1٫5 لیتر بوتاکلر – 1٫5 لیتر اکساد یازون 60 گرم بن سولفورون میتواند طیف وسیعی از علفهای هرز را کنترل کند.

تیوبنکارب thiobencarb : این علفکش فقط روی سوروف و تا حدودی روی او بار سلام بذری Cyperus difformis موثر است. مقدار مصرف آن 5 تا 6 لیتر در هکتار از امولسیون شونده 50 است. زمان مصرف آن یک هفته پس از شاه کاری است. سازگاری و بسیار خوبی با برنج دارد. مخلوط آن با بن سولفورون طیف علفکشی آن را در حد مطلوب افزایش می دهد.

پر تیلا کلر pretilachlor: این علفکش و صورت امولسیون شونده 50 در صد عرضه می گردد و مقدار مصرف آن حدود 5٫1 لیتر در هکتار است و زمان سمپاشی آن معمولا حدود یک هفته پس از نشاه کاری و بعبارت دیگر قبل از دو برگی شدن سوروفها است. این علفکش علاوه بر سوروف بین 50 تا 60 درصد روی جگنها و پهن برگها موثر است. سمیت نسبتاً زیادی برای ماهیها دارد کشندگی %50 آن 0٫9 میلیگرم در لیتر در 96 ساعت

مولینیت molinate: این علفکش بصورت امولسیون 72% است و مقدار 6 لیتر در هکتار مصرف می شود . بیشتر سوروف را کنترل میکند و برای علفهای هرز دیگر باید از علفکشهای دیگر بهره گرفت. قرار است و باید حتما در آب مزرعه ریخته شود و یا قبل از نشاء کاری با خاک مخلوط گردد. حلالیت آن زیاد و جذب کلوئیدی شدیدی ندارد و زود از دسترس گیاه خارج میشود بهمین دلیل در شمال ایران چندان مورد استقبال نبوده است. سازگاری بسیار خوبی با برنج دارد و بیشتر در ایران در کشت مستقیم برنج ، فارس و در خزانه ها مصرف می شود.

اکساد یآرژیل Oxadiargyl : بصورت سوسپانسیون 3 درصد است که مقدار 3 لیتر در هکتار از آن مصرف میشود. زمان سمپاشی آن معمولا حدود یک هفته پس از نشاء کاری و بعبارت دیگر قبل از دو برگی شدن سوروفها است. این علفکش سوروف را بخوبی کنترل میکند و روی جکتها بیش از 50 و روی پهن برگها بیش از 30 درصد موثر است. سازگاری آن با برنج محدود است و اگر مزرعه غرقاب شود بوته های برنج سوختگی خواهند داشت. اغلب برگهای پایینی و قدیمی که درون آب قرار دارند سیاه شده و از بین میروند که یکی از دلایل آن جمع شدن بیشتر این علفکش در برگهای مسن است. فرم گرانول و تابل 75 آن نیز ثبت شده است لیکن کمتر مورد استفاده قرار گرفته است. در سالهای اخیر به دلیل سوختگی شدید و کوتاه ماندن بوته های برنج کشاورزان علاقه زیادی به مصرف آن نشان نمی دهند.

بن سولفورون Bensulfuron : برای کنترل پهن برگها و جگنها بکار می روند. اولی با نام تجارتی لونداکس محتوی 60 درصد این علفکش را میتوان در آب مزرعه ریخت و یا سمپاشی کرد. مخلوط کردن آن با علفکشهایی مثل یوناکلر یا نیوبیکارب و مولینیت موجب کامل شدن اثر آنها می شود. ضمن آنکه این اختلاطها اثر تشدید کنندگی (سینرژی) هم دارد زمان مصرف آن از 2 برگی شدن تا 4 برگی علفهای هرز است و به عبارت دیگر از 5 تا 15 روز بعد از نشاء کاری است. مقدار مصرف آن برای کنترل یک ساله ها 50 تا 100 و برای دائمی ها 100 تا 150 گرم در هکتار است که بستگی به تراکم رشد و نوع علف هرز دارد بتسولفورون روی گرامینه ها تأثیر ندارد ولی اغلب جگنها و پهن برگها را کنترل میکند در بسیاری از کشورها بیوتیپهایی از علفهای هرز منجمله اوبار سلام بذری Cyperus difformis به این علف کش مقاوم اعلام شده و احتمال پیدایش مقاومت در علف های هرز مزارع شمال به دلیل گسترش مصرف این علف کش دور از ذهن نیست.

فنوکساپروپ – پی اتیل Fenoxaprop-p-ethyl : این علفکش بصورت امولسیون شونده

%12% و امولسیون 7٫5 درصد است و مقدار 0٫7 تا یک لیتر در هکتار مصرف می شود . فقط سوروف را کنترل میکند و برای علفهای هرز دیگر باید از علفکشهای دیگر بهره گرفت. مصرف آن مستلزم استفاده از سمپاش است و نمیتوان آنرا داخل آب مزرعه ریخت زیرا بایستی با برگ سوروف تماس داشته باشد. علفهای هرز باید در مرحله 2- برگی باشند و در هنگام سمپاشی از آب خارج باشند. تا ذرات سم با سطح برگ تماس پیدا کند. تا 5 ساعت پس از مصرف نباید احتمال بارندگی وجود داشته باشد.

MCPA + 2.4 – D : فقط برای کنترل پهن برگها و جگنها میتوان مصرف نمود و روی سوروف اثر قابل توجهی ندارد. کمتر توسط زارعین برنجکار بکار میرود. در حالیکه بسیار ارزان و بسیار موثر است اما باید چهار شرط را رعایت نمود:

1 برنج 5 تا 7 برگ داشته و سالم باشد.

-2 حداقل درجه حرارت هوا از 10 درجه سانتیگراد کمتر نباشد.

در اطراف مزرعه برنج محصولات حساسی مثل پنبه نباشد و اصولا از تراوش ذرات آن به اطراف اجتناب گردد و آب مزرعه تازه سمپاشی شده برای آبیاری محصولات برگ پهن استفاده نشود.

ظروف سمپاشی و خود سمپاش پس از پایان کار با پودر لباسشویی شسته شود.

بنتازون Bentazone: این علفکش روی پهن برگها و جگنها مؤثر است. اثر تماسی دارد لذا علف های هرز دایمی مثل بیزر دریایی رویش مجدد خواهند داشت. مشکل آن لزوم استفاده از سمپاش است و نمی توان آنرا داخل آب مزرعه ریخت زیرا بایستی با برگ علف هرز تماس داشته باشد. علف های هرز باید در مرحله 2 تا 4 برگی بوده و در هنگام سمپاشی از آب خارج باشند تا ذرات سم با سطح برگ تماس پیدا کند تا 5 ساعت پس از مصرف نباید احتمال بارندگی وجود داشته باشد. بصورت مایع 48 درصد فرموله میشود و مقدار مصرف آن 3 تا 5 لیتر در هکتار است.

پیراز و سولفورن pyrazosulfuron methyl : علفکشی است از گروه سولفونیل اوره که از طریق ریشه و برگ جذب شده و روی بسیاری از علفهای هرز برنج از جمله سوروف، قاشق واش اوبار سلام بذری و دیگر جکتهای یک ساله مؤثر است. زمان مصرف آن در مرحله 24 برگی علفهای هرز است و مقدار مصرف آن 30 تا 50 گرم ماده مؤثر در هکتار است. این علفکش در ایران جهت ثبت در دست بررسی است.

پنوکسولام Penoxulam : مختل کننده آنزیم استولاکتیت سینتاز است که منجر به جلوگیری از تولید اسیدهای آمینه کلیدی در گیاه و در نهایت توقف رشد و مرگ گیاه می شود. از طریق ریشه و برگ جذب و بسرعت در گیاه منتشر شده و اثر کامل آن 2 تا 3 هفته طول می کشد. برای کنترل علف های هرز گرامینه مثل سوروف و علفهای هرز پهن برگ قاشق واش در برنج بکار می رود. قابل مصرف در برنج نشایی و کشت مستقیم بصورت خشک یا غرقابی است. مقدار مصرف ان 50-20 گرم ماده مؤثر در هکتار است که بصورت پیش با پس رویشی قابل سمپاشی است. (ثبت نشده) کلومازون clomazone این علف کش را میتوان پس از کاشت برنج و قبل از رویش علف هرز تا زمان 3-4 برگی علف های هرز بکار برد مقدار مصرف آن 300 تا 500 گرم ماده مؤثر در هکتار

است. پس از کاشت نیز وقتی برنج 2 برگی شده باشد مصرف نمود. ثبت نشده)

پندیم تالین pendimethalin این علف کش در ایران برای کنترل علف های هرز عدس

بصورت 33 امولسیون شونده ثبت شده است. آزمایشهای انجام شده توسط اینجانب نشان داده است که میتوان آنرا 3 تا 7 روز پس از نشاء برنج بکار برد و بسیاری از علفهای هرز برنج مخصوصاً سوروف را کنترل میکند و سازگاری خوبی نیز با برنج دارد.

سایهالوفوپ cyhalofop : این علف کش را میتوان از 3 برگی علفهای هرز گرامینه تا زمانی که پنجه زنی آغاز شده است مصرف نمود. خاصیت انتخابی آن روی برنج بسیار خوب است. این علف کش در ایران ثبت نشده است.

پیراز و سولفورون علفکشی است از گروه سولفونیل اوره که برای کنترل سوروف، پهن برگها و جگنها در برنج بکار می روند. زمان مصرف آن از 2 برگی شدن تا 4 برگی علف های هرز است. مقدار مصرف آن 0٫2 تا 0٫3 کیلوگرم از پودر 10 در صد در هکتار است. این علفکش را می توان مخلوط با پروپائیل بکار برد.

بیس پایریباک سدیوم bispyribac sodium: این علف کش نیز مختل کننده استولا کنیت سپنتاز است. جگتها ، پهن برگها و سوروف را کنترل میکند و میتوان در خزانه های برنج بکار برد. مقدار مصرف آن 200 گرم در هکتار از فرم 20 آن در هکتار است که در زمان 2 تا 4 برگی بعلفهای هرز قابل مصرف است. (ثبت نشده)

فنوک ساپروپ پی اتیل fenoxaprop-p-ethyl : این علف کش بصورت 12 امولسیون شونده برای چغندر قند و 7٫5 برای غلات ثبت شده است و میتوان در زمانی که علف های هرز گرامینه 2 تا 5 برگ دارند با سمپاش روی علفهای هرز باشید. این علفکش روی جگنها و بهن برگهای برنج اثری ندارد برای سمپاشی بایستی آب خزانه تخلیه گردد بطوری که تمام علفهای هرز از آب بیرون باشند و سپس با سمپاش سم را روی علفهای هرز باشید و تا 4 ساعت نیز خزانه را غرقاب ننمود

د – کنترل شیمیایی در غیاب محصول

برخی از علف های هرز دائمی مثل بندواش Paspalum distichum و پیزر دریایی Scirpus maritimus و حتی تیرکمان آبی را نمی توان در حضور محصول با علفکشها از بین برد. اینگونه علف های هرز را بایستی بلافاصله پس از برداشت برنج و اگر مقدور باشد با تاخیر انداختن زمان نشاء کاری قبل از انتقال نشاء از خزانه از بین برد. علفکشهایی که برای این منظور در اختیار است. می توان گلیفوسیت – 2.4 – 2.4 + MCPA و پاراکوات اشاره نمود.

برای اطلاع از نحوه مصرف گلایفوسیت به مبحث علفهای هرز باغات مراجعه شود. علفکش – 2.4 D را برای پهن برگها و برخی جگنها میتوان مصرف کرد ولی بایستی خطرات تراوش آن برای محصولات مجاور و یا آب آبیاری را مد نظر داشته و احتیاطات لازم را مرعی نمود. علفکش پاراکوات برای کنترل علف های هرز یکساله مناسب است. در زمان سمپاشی بایستی ارتفاع علفها 10 تا 15 سانتی متر باشد.

کامنت بگذارید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

آخرین دیدگاه‌ها

دیدگاهی برای نمایش وجود ندارد.

دسته‌ها